Περαχώρα: Επέτειος της Μάχης της Περαχώρας ,δοξολογία , ομιλίες, καταθέσεις στεφάνων

Περαχώρα: Επέτειος  της Μάχης της Περαχώρας ,δοξολογία , ομιλίες. καταθέσεις στεφάνων
και ακολουθεί το κείμενο της Μαρίας Παντελέου για την Ιστορικότητα της Περαχώρας

    Αγαπητοί συντοπίτισσες και συντοπίτες,

    με δέος και σεβασμό προς τους προγόνους και συγγενείς μας, κλήθηκα σήμερα να σας εξιστορήσω ένα κομμάτι από την ιστορία του τόπου μας και συγκεκριμένα την ιστορική Μάχη της Περαχώρας, η οποία παρά τη σπουδαιότητά της δεν έτυχε της δέουσας σημασίας από την πολιτεία. Συνέβαλε στην καταστροφή της στρατιάς του Δράμαλη και παράλληλα ανύψωσε το αγωνιστικό φρόνημα των επαναστατημένων Ελλήνων (Αποστολίδης, 1978:16 & Παπαδημητρίου 1996:11). Αν η ιστορία λειτουργεί ως συνείδηση των κοινωνιών, τότε φιλτράρει αφενός, τις κυρίαρχες επιταγές για το τι θέλουμε να μάθουμε και τι να ξεχάσουμε και αφετέρου, τις πιέσεις αυτού που δεν μπορούμε να λησμονήσουμε (Λιάκος 2007) . Ακολουθώντας τη μνήμη και όχι τη λήθη σκιαγραφείται στη συνέχεια η πορεία που ακολούθησε η στρατιά του Δράμαλη μέχρι την άτακτη επιστροφή της στην Κόρινθο.

    Μετά τη μάχη των Δερβενακίων στις 26-28 Ιουλίου του 1822 και την ολέθρια καταστροφή της στρατιάς του Δράμαλη, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης συγκαλεί έκτατο συμβούλιο για τις περαιτέρω στρατιωτικές ενέργειες. Με τη διορατικότητα που τον διέκρινε, σύμφωνα με τον σύγχρονο Ηρόδοτο της Ελληνικής Ιστορίας Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο, διέγνωσε πως η Πελοπόννησος πρέπει να απελευθερωθεί και να καταστεί βάση για την απελευθέρωση και της υπόλοιπης Ελλάδας (1932: 51). Με αφορμή το γεγονός ότι ο Δράμαλης και τα υπολείμματα της στρατιάς του είχαν καταφύγει στην Κόρινθο αποφάσισαν να αποκόψουν όλες τις διόδους επικοινωνίας, διαφυγής και τροφοδοσίας τους.  Η υγεία του Δράμαλη είχε κλονιστεί. Έχοντας προσβληθεί από ελονοσία και παράτυφο, το επιτελείο του επωμίστηκε την εξεύρεση λύσεων στα μεγάλα προβλήματα που ταλάνιζαν τη στρατιά του. Η έλλειψη τροφών, ζωοτροφών και οι επιδημίες συνιστούσαν τα κυριότερα προβλήματα. Για την εξοικονόμηση τροφών αποφάσισαν ένα μεγάλο μέρος της στρατιάς, ακολουθώντας τον παραλιακό δρόμο Βόχας- Ακράτας, να καταφύγει στην Πάτρα με τελικό προορισμό τη Ρούμελη. Οι επανειλημμένες προσπάθειές τους στέφθηκαν άκαρπες, διότι ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είχε εγκαίρως αποκλείσει όλα τα περάσματα και τις εξόδους διαφυγής (Αποστολίδης, 1978: 7-8). Στις 8 Σεπτεμβρίου, όπως αναφέρει ο Αποστολίδης, ο Καρά Μεχμέτ Πασάς μαζί με τον στόλο του απέπλευσαν από την Πάτρα προς το στενό Ερμιονίδος και Σπετσών, με στόχο να εφοδιάσει με τρόφιμα τους λιμοκτονούντες πολιορκημένους του Ναυπλίου. Ο αρχιναύαρχος του Ελληνικού στόλου, Ανδρέας Μιαούλης, με το επιτελείο του ανάγκασαν τον εχθρικό στόλο να τραπεί σε φυγή, ενώ παράλληλα του προξένησαν καταστροφές (1978: 9) . 

      Τα Μεγάλα Δερβένια (Περαχώρα, Βίλλια, Πίσια, Μάζι, Μέγαρα, Εξαμίλια και Κούντουρα) ήταν η μόνη εφικτή έξοδος για την κατακερματισμένη και καταπονημένη οθωμανική στρατιά, η οποία θέλοντας να παρασύρει τις δυνάμεις των επαναστατών από τις διαβάσεις του Τρητού στα Μέγαρα, ή και να καταλάβει τα τελευταία, με απώτερο στόχο, όπως υποστηρίζει ο Ζαμάνος, να αποκαταστήσει τη συγκοινωνία με την ανατολική Στερεά, άρχισε κρούσεις προς την ορεινή περιοχή ‘Αέρας’ των Γερανείων (1964: 221). Το εγχείρημα αυτό κατέστη ατελέσφορο, αποτυγχάνοντας να εισέλθουν και από αυτή την πλευρά, στράφηκαν προς την περιοχή της Περαχώρας.

    Σύμφωνα με τον Αποστολίδη, τη νύχτα της 9^ης Σεπτεμβρίου του 1822 επιβιβάστηκαν στα μεταγωγικά 8.000 Οθωμανοί στρατιώτες με επικεφαλής τον Αλή Πασά από το Άργος και 1.000 ντελήδες Τουρκαλβανοί με  αρχηγό ιππικού τον Δελή- Αχμέτ Πασά, οι οποίοι αποβιβάστηκαν σε τρία διαφορετικά σημεία της περιοχής μας: στην παραλία του Αγριλιού, στον λιμάνι του Ηραίου και στα ‘Στραβά’. Ο Ζαμάνος, από τη άλλη πλευρά, υποστηρίζει πως κατά την 26^η Σεπτεμβρίου αποβιβάστηκαν στην παραλία του Αγριλιού 4.000 πεζοί από δεκατρία πλοία (1964: 221). Όσον αφορά την εναρκτήρια ημέρα της Μάχης της Περαχώρας διατυπώνονται διαφορετικές απόψεις. Ο Αποστολίδης αναφέρει πως η Μάχη ξεκίνησε στις 9  και ολοκληρώθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου του 1822, συνδέοντας την απουσία όλων των μάχιμων δυνάμεων των Πελοποννησίων οπλαρχηγών με την γιορτή της Παναγίας στις 8 Σεπτεμβρίου, η οποία αποτέλεσε την αφορμή ώστε η πλειονότητα των στρατιωτών να απουσιάζει στα χωριά της στην Πελοπόννησο, για να γιορτάσει μαζί με την οικογένειά της (1978: 13). Οι απώλειες των Οθωμανών εικάζεται πως θα ήταν μεγαλύτερες, σε περίπτωση που είχαν λάβει μέρος όλες οι μάχιμες δυνάμεις των Πελοποννησίων. Οι άλλες δυο εκδοχές αναφέρουν πως η Μάχη διήρκησε αφενός, από τις 25- 27 Σεπτεμβρίου του 1822 και αφετέρου, από τις 26-28 Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου (Ζαμάνος, 1964: 221 & Κουκουλάς, 1990: 146).

    Οι αλληλοσυγκρουόμενες αυτές απόψεις δεν θα πρέπει να μας απασχολούν, γιατί επισκιάζουν τη σπουδαιότητα της Μάχης. Αν και δεν υπάρχει επίσημη αναλυτική ιστορική περιγραφή της Μάχης της Περαχώρας, οι πληροφορίες αντλούνται είτε από την επιστολογραφία αγωνιστών του ’21, είτε από την τοπική προφορική παράδοση. Οι προφορικές πηγές μεταφέρουν αξιόπιστες πληροφορίες, γιατί η ιστορία δεν αφορά μόνο τα γεγονότα, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο βιώνονται και συγκρατούνται στην φαντασία, δηλαδή διασώζουν την ατομική ματιά από το δημόσιο βλέμμα (Λιάκος, 2007: 158 & Thompson, 2002: 157) και κατά συνέπεια συγκροτούν και αναζωπυρώνουν την τοπική ταυτότητα εντός της κυρίαρχης εθνικής ταυτότητας.

    Στα τρία σημεία αποβίβασης των Τούρκων (Αγριλιό, Ηραίον και Στραβά) έσπευσαν οι Περαχωρίτες μαζί με τους άλλους Δερβενοχωρίτες και οχυρωμένοι πρόχειρα στα γύρω υψώματα, τους υποδέχτηκαν με μπαταριές (τουφεκιές). Το αιφνίδιο αυτό εγχείρημα ξάφνιασε τους τούρκους, οι οποίοι αν και διέθεταν ναυτική αλλά και ιππική υποστήριξη έβλεπαν να έχουν σημαντικές απώλειες. Για δυο ημέρες οι Τούρκοι προσπαθούσαν ανεπιτυχώς να εισέλθουν στην Περαχώρα. Την τρίτη ημέρα κατέφτασαν οι Πελοποννήσιοι οπλαρχηγοί, Νικηταράς, Αντώνης Κολοκοτρώνης, Παπαφλέσσας, Κεφάλας, Αλέξης Νικολάου- Λεβιδιώτης, Παπανίκας κ.α., καθώς και Φιλέλληνες του Τακτικού Στρατού. Η συμβολή του πολιτικού αλλά και στρατιωτικού αρχηγού των Δερβενοχωριτών, Γεώργιου Διδασκαλόπουλου, ήταν καταλυτική στη μάχη. Το απομεσήμερο, οι Τούρκοι δεν συνάντησαν ελληνική αντίσταση και θεώρησαν πως είχαν τραπεί σε φυγή, έτσι επιχείρησαν να καταλάβουν και να λεηλατήσουν την Περαχώρα. Στη θέση του σημερινού αθλητικού γηπέδου, δεξιά και αριστερά στο δρόμο Περαχώρας- Ηραίου, οι Περαχωρίτες είχαν χώρους όπου αποθήκευαν το ρετσίνι (λοτσάρια). Το σχέδιο τους ήταν να γεμίσουν τα λοτσάρια με μπαρούτι και να τα καλύψουν με ρετσίνι. Είχε δοθεί εντολή σε δέκα νεαρούς Περαχωρίτες με αρχηγούς τους Δημήτρη Ζερβό και Γιώργο Μπολέτη όταν ακούσουν τις καμπάνες του Ναού των Ταξιαρχών να χτυπούν, να τα πυροδοτήσουν. Όταν η τουρκική εμπροσθοφυλακή είχε φτάσει στα πρώτα σπίτια άρχισαν να χτυπούν οι καμπάνες και τα λοτσάρια ανατινάχτηκαν. Επακολούθησε πανδαιμόνιο καθώς η έκρηξη σε συνδυασμό με τα γιαταγάνια (σπαθιά) των Ελλήνων σκόρπισε τον θάνατο στον εχθρό. Οι τούρκοι εγκατέλειψαν το πεδίο της μάχης με μεγάλες απώλειες και αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην Κόρινθο (Αποστολίδης, 1978: 10-11, 17).  

    Εν κατακλείδι, η Μάχη της Περαχώρας προσέθεσε ακόμα μια σελίδα δόξας στην ιστορία της Εθνεγερσίας του 1821 (Παπαδημητρίου, 1996: 7) και αποτελεί παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές. Σήμερα με την παράθεση αυτών των ιστορικών γεγονότων προσπαθήσαμε να ανασύρουμε από τη λήθη και να επαναφέρουμε στη μνήμη την ιστορία του τόπου μας. Δυστυχώς η ιστορία δεν έχει τοποθετήσει αυτή τη Μάχη στη θέση που της αξίζει, όμως πότε δεν είναι αργά. Η ιστορική ίσως αδικία αποκαθίσταται με τις εκδηλώσεις που η Δημοτική Αρχή πραγματοποιεί φέτος, για δεύτερη χρονιά. Το σημαντικότερο όλων είναι να γνωρίσουμε την ιστορία μας και να σκεφτόμαστε πάντα ότι  χάρις στις θυσίες των προγόνων μας ζούμε σήμερα ελεύθεροι.

                 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Αποστολίδης, Δ., 1978, Η Μάχη της Περαχώρας (9-11 Σεπτεμβρίου1822): Ιστορία και τραγούδι. Αθήνα: Μαυρίδης.

Ζαμάνος, Ε. Λ., 1964, Η εκστρατεία του Δράμαλη υπό το φως ιστορικο- στρατιωτικής ερεύνης. Αθήναι.

Κουκουλάς, Α. Γ., 1990. Στ’ αχνάρια του τόπου: Σχεδίασμα ιστορικό για το Δήμο Λουτρακίου- Περαχώρας. Λουτράκι: Πνευματικό- πολιτιστικό κέντρο Δήμου Λουτρακίου- Περαχώρας.

Λιάκος, Α., 2007, Πως το παρελθόν γίνεται ιστορία;. Αθήνα: Πόλις.

Παπαδημητρίου, Α., 1996, Η Μάχη της Περαχώρας, Σεπτέμβριος του 1822. Λουτράκι: Δήμος Λουτρακίου- Περαχώρας.

Παπαρρηγόπουλος, Κ., 1932, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους: Από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι του 1930. Αθήνα: Ελευθερουδάκης.