ΝΑΙ Ή ΟΧΙ

Μερικές Χρήσιμες Ερωτήσεις

Κάντε μια παύση αυτή τη στιγμή και αναλογιστείτε: 

Α.  Πόσες φορές αρνηθήκατε να πείτε Ναι στον εαυτό σας την περασμένη εβδομάδα

• Για να μη χαλάσετε το χατίρι κάποιου που αγαπάτε;
• Για να αποφύγετε την ένταση ή τις αντιπαραθέσεις;
• Για να σας αγαπούν και να σας αποδέχονται;
• Επειδή ντραπήκατε να πείτε όχι;
• Επειδή το Ναι σας ήταν ένας ελιγμός ,μια παραχώρηση, προκειμένου να πετύχετε κάτι σημαντικότερο;
• Επειδή αυτό το Ναι το επιβάλλει το κοινωνικό πρωτόκολλο;
• Επειδή σας έμαθαν ότι πρέπει να βάζετε τις ανάγκες των άλλων πριν από τις δικές σας;

Β. Σε ποιους τομείς συνήθως αρνείστε  να πείτε Ναι στον εαυτό σας;

• Στην διεκδίκηση προσωπικού χρόνου
• Στην αγορά κάποιων πραγμάτων ή υπηρεσιών για προσωπική σας απόλαυση
• Στην αποδοχή κάποιων «ανεπιθύμητων» συναισθημάτων
• Στο δικαίωμά σας να βαριέστε να κάνετε κάποια πράγματα
• Στην ανάγκη σας να το ρίξετε έξω
• Στο να παραδεχθείτε ανοιχτά ότι κάτι στη συμπεριφορά του άλλου σας ενόχλησε
• Στο να διεκδικήσετε για τον εαυτό σας την καλύτερη θέση, το αναπαυτικότερο κάθισμα, το μεγαλύτερο κομμάτι, την καλύτερη θέα κλπ
• Στο να πείτε «δεν πειράζει» ή «δεν θέλω» ή «δεν είναι ανάγκη» ενώ στην πραγματικότητα και πείραζε και θέλατε και ήταν ανάγκη.
• Στο να πείτε «δεν με νοιάζει, ότι θέλεις εσύ» ενώ κατά βάθος ξέρατε πολύ καλά τι εσείς θέλατε
• Στο να επιτρέψετε στον εαυτό σας να μην είναι η εξυπηρετική, η πρόθυμη η καλόβολη υποχωρώντας στις αξιώσεις κάποιων που συνεχώς σας ζητάνε χάρες και εξυπηρετήσεις

Γ. Σκεφτείτε τώρα όλη τη ζωή σας : υπάρχουν κάποια όνειρα που αρνηθήκατε ή κάποια ταλέντα και ικανότητες που δεν αξιοποιήσατε; Γιατί;

• Για να μην έρθετε σε ρήξη με το περιβάλλον σας;
• Για να μην ρισκάρετε μια σχέση σας;
• Για να σας αγαπούν και να σας θέλουν;
• Γιατί θέλατε να είστε υπάκουη κόρη ή καλή σύζυγος /μητέρα;
• Γιατί νομίζατε ότι δεν ήταν τόσο σημαντικά όσο η καλή σας σχέση με εκείνους που δεν τα ευνοούσαν;

Οι ίδιες οι απαντήσεις σας μπορούν να γίνουν φακοί στο σκοτάδι και να σας δείξουν αυτό που κρύβεται πίσω από την άρνηση συγκατάθεσης στον εαυτό σας.

Η Δυσκολία να Πούμε Όχι

Πόσο μακριά μπορεί να πάει η αυτό-άρνηση; Μπορεί να ροκανίσει τον χρόνο σας –ιδίως τον ελεύθερο- την αυτοεκτίμησή σας, την αυτονομία σας, τις σχέσεις σας, με λίγα λόγια μπορεί να πέσει σαν πιράνχας στη ζωή σας. Η αλήθεια είναι πως συνήθως δεν πάει μόνη της. Πηγαίνει μαζί με την δυσκολία να ειπωθεί ένα όχι και να τεθούν όρια στις αξιώσεις του περιβάλλοντος. Γιατί ,τα βεβιασμένα Ναι δεν είναι παρά αυτή ακριβώς η δυσκολία να πείτε ένα ξεκάθαρο και σαφές Όχι. Πόσοι άνθρωποι δεν κάνουν με μισή καρδιά ή και βρίζοντας μέσα τους τις χάρες και τις εξυπηρετήσεις που δεν μπόρεσαν να αρνηθούν στους άλλους; Πόσες γυναίκες δεν παραχώρησαν το απρόθυμο σώμα τους στο σεξουαλικό αίτημα του συντρόφου τους μόνο και μόνο για να μην τον απογοητεύσουν; Πόσες φορές δεν βρεθήκαμε φορτωμένοι με υποχρεώσεις που αναλάβαμε για λογαριασμό τρίτων επειδή δεν είχαμε το σθένος να πούμε όχι; Αν αυτό είναι κάτι που το αναγνωρίζετε ως επαναλαμβανόμενο μοτίβο στη ζωή σας , ίσως θα πρέπει να μάθετε να λέτε μερικά καθοριστικά όχι. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα φτάσετε στο σημείο να μη δίνετε του αγγέλου σας νερό! Όμως πρέπει να εξετάσετε αν η ανάγκη να σας αγαπούν και να έχουν καλή γνώμη για σας οι άλλοι σας σπρώχνει συχνά να τους προσφέρετε γην και ύδωρ παραχωρώντας περισσότερα από αυτά που πραγματικά αντέχετε. Από την άλλη πλευρά η κοινωνική ψυχολογία μας βεβαιώνει πως η διάθεση προσφοράς και αλληλεγγύης είναι μια εγγενής ιδιότητα των ανθρώπων. Κατά βάθος όλοι χαιρόμαστε να προσφέρουμε χαρά στους άλλους. Νιώθουμε ικανοποίηση όταν μπορούμε να τους φανούμε χρήσιμοι και να τους βοηθήσουμε. Όμως συχνά αυτό ξεπερνάει το μέτρο και φτάνει να γίνεται  καταναγκασμός. Λέμε ναι, όχι πια με την καρδιά μας αλλά επειδή δεν μπορούμε ή δεν τολμάμε να πούμε όχι. Για να μην παρεξηγηθεί, ο άλλος. Για να μην θυμώσει, ο άλλος. Γιατί θα μας κατακρίνει , ο άλλος. Γιατί ντρεπόμαστε να αρνηθούμε, στον άλλο. Γιατί θα κακοκαρδιστεί , ο άλλος. Γιατί θα διαταραχθεί η αγάπη ,του άλλου. Γιατί θα μας τιμωρήσει με κάποιο τρόπο, ο άλλος. Γιατί είναι πιο ανήμπορος, πιο αδύναμος, πιο ευαίσθητος από εμάς, ο άλλος. Πάντα ο άλλος. Εμείς πουθενά.  Όπως σημειώνει η Σούζαν Νιούμαν στο βιβλίο της “The Book of No”, «αν είστε από τους τύπους στους οποίους προστρέχουν πάντα οι άλλοι, αν σας καλούν να κάνετε πράγματα γι αυτούς και ζητούν κάθε τόσο τη βοήθειά σας είναι επειδή πάντα λέτε Ναι. Ίσως λοιπόν ήρθε η ώρα να μάθετε την τέχνη να λέτε όχι».

Το πρώτο πράγμα που χρειάζεται να κάνετε είναι καθορίσετε τα όριά σας. Πρώτα για σας την ίδια. Πόσο από τον χρόνο , τη σκέψη, τα χρήματα ή τις υπηρεσίες σας μπορείτε να προσφέρετε κάθε φορά στους άλλους χωρίς να νιώσετε ότι πέφτετε θύμα εκμετάλλευσης ή ότι εξουθενώνεστε και αποστραγγίζεστε από ενέργεια; Η ειλικρινής απάντηση θα σας δώσει το μέτρο της αντοχής και της ανοχής σας. Εξίσου ειλικρινής πρέπει να είστε με τον εαυτό σας ως προς τα αυθεντικά σας συναισθήματα. Θέλετε πραγματικά να κάνετε αυτό που σας ζητάει ο άλλος ή απλά υποχωρείτε; Αν η καρδιά σας αρνείται, σεβαστείτε τη. Η αλήθεια όμως είναι πως αν έχετε εκπαιδεύσει το περιβάλλον σας να σας θεωρεί κάτι σαν την επέμβαση πρώτων βοηθειών ίσως θα σας είναι πιο δύσκολο να κάνετε απότομες και ριζικές αλλαγές. Αρχίστε με μικρά όχι. Μην αναλαμβάνετε να λύσετε όλα τα προβλήματα των άλλων. Το σύνδρομο του σωτήρα είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων που δυσκολεύονται να πουν όχι. Στην πραγματικότητα είναι η δική τους βαθύτερη ανάγκη να αισθάνονται χρήσιμοι. Και αξιαγάπητοι. Όμως έτσι υποδουλώνονται. Το ερώτημα είναι υπάρχει άραγε κάποιος τρόπος να λέμε Όχι χωρίς να κάνουμε τον άλλο να νιώθει αποκλεισμένος; Υπάρχουν πολλοί.