Υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός ερευνών, που διεξάγονται τον τελευταίο μισό αιώνα, οι οποίες διερευνούν το κατά πόσο και σε ποιο βαθμό η βία που προβάλλεται από την τηλεόραση ή που εμπεριέχεται στα βιντεοπαιχνίδια μπορεί να επηρεάσει την συμπεριφορά παιδιών και εφήβων. Τα συμπεράσματα των ερευνών αυτών είναι σε ένα βαθμό αντιφατικά αλλά η πλειοψηφία αυτών των ερευνών τείνει στο ότι η αυξημένη προβολή της βίας έφερε και αύξηση της βίας στον δυτικό κόσμο.
Βέβαια αυτό δεν είναι απόλυτο και δεν λειτουργεί απομονωμένα από την υπόλοιπη κοινωνία. Υπάρχουν σημαντικές επιπτώσεις και συνδέσεις μεταξύ της βίας στην οθόνη και της επιθετικής συμπεριφοράς των παιδιών και εφήβων αλλά δεν πρέπει να παραβλέπουμε και άλλες πτυχές που παίζουν ρόλο στην διαμόρφωση των ψυχολογικών λειτουργιών του παιδιού. Η φτώχεια, το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, ο κοινωνικός αποκλεισμός παίζουν και αυτά σημαντικό και συμπληρωματικό ρόλο στην εκδήλωση βίαιων συμπεριφορών.
Ένα παιδί που τείνει να είναι πιο επιθετικό είναι περισσότερο διατεθειμένο να ψάξει για προγράμματα με βίαιο περιεχόμενο και μέσω αυτών των προγραμμάτων μπορεί να ενισχύσει αυτή του την τάση. Αυτό σημαίνει πως είναι απαραίτητο να εξετάσουμε και μια άλλη σειρά μεταβλητών αλληλεπιδράσεων όπως οι κοινωνικό-οικονομικές συνθήκες, η οικογένεια, αλλά και να διαμορφώσουμε ένα πλαίσιο σωστής λειτουργίας του τηλεοπτικού προγράμματος. Το κοινωνικό-πολιτισμικό πλαίσιο είναι σημαντικό, καθώς είναι αυτό που μπορεί να επηρεάσει ορισμένες πτυχές των τηλεοπτικών εκπομπών. Για παράδειγμα, οι μητέρες εργάζονται όλο και πιο συχνά έξω από το σπίτι με πλήρη απασχόληση, με αποτέλεσμα τα παιδιά να περνούν πολλές ώρες μόνα τους με την συντροφιά της τηλεόρασης ή του υπολογιστή. Επίσης τα παιδιά περνούν οκτώ ώρες την ημέρα με τους συμμαθητές τους και αυτό γίνεται σχεδόν το κύριο πλαίσιο της κοινωνικοποίησής τους όταν και οι δυο γονείς εργάζονται. Έτσι αν κάποια παιδιά παρακολουθούν ένα βίαιο πρόγραμμα στην τηλεόραση θα το διαδώσουν και στα υπόλοιπα οπότε στο τέλος όλα τα παιδιά θα βλέπουν αυτό το πρόγραμμα αφού για αυτά είναι σημαντικό να ανήκουν στην ομάδα. Φυσικά αυτό μπορεί να προκληθεί και μέσα στο σπίτι μέσω ενός μεγαλύτερου αδερφού ή και του γονέα. Αν το παιδί ζει σε μια κοινωνικό-πολιτισμική πραγματικότητα φτώχειας και περιθωριοποίησης, όπου πιο συχνά έρχεται αντιμέτωπο με την ενδοοικογενειακή βία αλλά και με την βία στην κοινωνία, το παιδί θα αναπαράγει αυτό το πρότυπο για να διεκδικήσει αυτά που επιθυμεί.
Υπό το πρίσμα των πολλών διαφορετικών τρόπων που μεγαλώνει ένα παιδί και της βίας στην οποία εκτίθεται βιωματικά ή μη, μπορούμε να πούμε πως η βία που αναπαράγεται από την τηλεόραση και τα βιντεοπαιχνίδια δρα ενθαρρυντικά για την ανάπτυξη μιας βίαιης προσωπικότητας. Θα πρέπει να κατανοήσουμε πώς το πολιτισμικό πλαίσιο επηρεάζει την κατασκευή του νου στην παιδική ηλικία και την εφηβεία και σε αυτό το πολιτισμικό πλαίσιο ανήκει η οικογένεια, το σχολείο και ολόκληρη η κοινωνία και τα παράγωγα αυτής που είναι η τηλεόραση και τα βιντεοπαιχνίδια βίας.
Στο σήμερα όλα αυτή η βία γίνεται εξαιρετικά συναρπαστική με έντονα εφέ, ιδιαίτερα ζωντανές εικόνες, εκκωφαντική μουσική και έντονους ρυθμούς. Βλέπουμε όλο και περισσότερο παιδιά να παίζουν μανιωδώς κάποιο παιχνίδι και στην ουσία να επιζητούν να ξεφύγουν από την πραγματικότητα την οποία ζουν. Η τηλεόραση, το ίντερνετ και τα βιντεοπαιχνίδια μπορούν να έχουν εκπαιδευτικό ρόλο και αυτό είναι στο χέρι όλων μας, αφού εμείς με τα χρήματα μας και την παρακολούθηση ή όχι ενός θεάματος επιλέγουμε το τι αυτά τα μέσα θα μας σερβίρουν.
Βιβλιογραφία: Η τηλεοπτική βία και επιθετικότητα και οι επιδράσεις τους στα παιδιά και στους νέους, Βασίλειος Βουϊδάσκης, Εκδ. Γρηγόρης Μ.Π.
Παιδική επιθετικότητα, Edith Atkin, Εκδ. Επιφανίου Κ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου