ΝΤΕΜΗΣ ΧΑΣΑΜΠΗΣ: Ο υπερήρωας της τεχνητής νοημοσύνης

Ο Ντέμης Χασάμπης, ο 43χρονος συνιδρυτής του διάσημου εργαστηρίου DeepMind της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI), θυγατρική πλέον της Google, αναγνωρίζεται παγκοσμίως ως ένας από τους πιο έξυπνους στοχαστές στον τομέα του, ενώ αποκαλέστηκε ο «υπερήρωας της τεχνητής νοημοσύνης» από τη «The Guardian».

Διαπρέπει στην έρευνα της τεχνητής νοημοσύνης, είναι νευροεπιστήμονας, σχεδιαστής ηλεκτρονικών παιχνιδιών, μεγαλοεπιχειρηματίας και παγκόσμιος πρωταθλητής στο σκάκι και στο πόκερ, ενώ έχει συμπεριληφθεί και στις λίστες των«Times»,«Forbes» και άλλων.

Γεννήθηκε στο Λονδίνο στις 27 Ιουλίου του 1976 από Ελληνοκύπριο πατέρα και μητέρα από τη Σιγκαπούρη. Είναι ο μεγαλύτερος από τρία αδέλφια και οι γονείς του είναι δάσκαλοι. Σύμφωνα με το «The Guardian», η αδελφή του είναι πιανίστας και συνθέτης, ενώ ο αδελφός του σπουδάζει δημιουργική γραφή.

Από νεαρή ηλικία, έδειξε μια φυσική ικανότητα στα επιτραπέζια παιχνίδια, ενώ ενδιαφέρθηκε για το σκάκι στην ηλικία των τεσσάρων ετών, βλέποντας τον πατέρα του να παίζει ένα παιχνίδι εναντίον του θείου του. Δύο εβδομάδες αργότερα, κατάφερνε και κέρδιζε ενήλικες στο παιχνίδι. Μέχρι την ηλικία των πέντε, αγωνιζόταν σε εθνικό επίπεδο στο σκάκι και κέρδισε τα πρωταθλήματα κάτω των οκτώ στο Λονδίνο σε ηλικία έξι ετών. Στα εννιά, ήταν αρχηγός της ομάδας ηλικίας κάτω των 11 στην Αγγλία.

Αγόρασε τον πρώτο του υπολογιστή όταν ήταν οχτώ χρονών, ένα ZX Spectrum, με 200 δολάρια που κέρδισε από έναν αγώνα σκακιού. Σε ηλικία 13 ετών, έφτασε το επίπεδο του μάστερ στο σκάκι, έχοντας τη θέση του δεύτερου υψηλότερου παίκτη στον κόσμο κάτω των 14 ετών. Έδωσε τις εξετάσεις GCSEs όταν ήταν 14 ετών, δύο χρόνια μπροστά από όλους τους άλλους στην τάξη του και στη συνέχεια πήρε τα μαθηματικά του υψηλότερο επιπέδου στα 15, για να ακολουθήσουν περαιτέρω μαθηματικά, φυσική και χημεία ίδιου επιπέδουν όταν ήταν 16 ετών.

Μετά την αποφοίτησή του από το λύκειο, έκανε αίτηση στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, όπου και έγινε δεκτός, αλλά το Κέιμπριτζ δεν τον άφησε να ξεκινήσει μαθήματα γιατί θα ήταν μόνο 16 χρονών, οπότε έκανε διάλειμμα ενός χρόνου από τις σπουδές. Ξεκίνησε την καριέρα του στα βιντεοπαιχνίδια στο UK studio Bullfrog Productions, όταν ήταν 15 ετών μετά από τη νίκη του σε έναν διαγωνισμό για δουλειά στο περιοδικό Amiga Power. Στο Bullfrog, ο ίδιος συ-σχεδίασε και ηγήθηκε τον προγραμματισμό του «Theme Park», το οποίο προκαλεί τους παίκτες να οικοδομήσουν ένα επιτυχημένο θεματικό πάρκο.

Κατά τη διάρκεια της δουλειάς του στην εταιρεία, εργάστηκε με τον θρυλικό σχεδιαστή παιχνιδιών Peter Molyneux, ο οποίος ήταν και ο ιδρυτής της Bullfrog Productions. «Νομίζω ότι επηρεάσαμε ο ένας τον άλλο σε πολλά», δήλωσε ο Ντέμης Χασάμπης στο PCGamesN. «Συνεργαστήκαμε πολύ στενά για αρκετά χρόνια -είναι δύσκολο να πούμε ποιος επηρέασε ποιον περισσότερο, αλλά ήταν ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ζωής μου». Το «Theme Park» κυκλοφόρησε το 1994 όταν ο Hassabis ήταν 17 ετών και συνέχισε να πουλάει εκατομμύρια αντίτυπα. Αποχώρησε από την Bullfrog Productions το 1994 για να σπουδάσει την επιστήμη των υπολογιστών στο Cambridge.

Οι προπτυχιακοί φοιτητές του Πανεπιστημίου διδάσκονταν πώς να αναπτύξουν το «narrow AI», το οποίο είναι ικανό να μάθει πώς να εκτελεί συγκεκριμένα καθήκοντα, αλλά ο Χασάμπης πάντα ενδιαφερόταν να αναπτύξει «general AI», σύμφωνα με τη «The Financial Times». Απέκτησε το πτυχίο του στην επιστήμη υπολογιστών από το Cambridge με διάκριση κι έπειτα αποφοίτησε και από το Queens College College όταν ήταν 20 ετών με διπλό πτυχίο πρώτης τάξης.

Μετά την αποφοίτησή του το 1997, ο εργάστηκε για άλλη μια φορά στο Lionhead Studios υπό τον Molyneux ξανά. Στο Lionhead, ο δούλεψε επάνω σε μια πρώιμη πρωτότυπη έκδοση του AI για το εικονικό παιχνίδι «Black & White». Άφησε το Lionhead, περίπου έναν χρόνο αργότερα, για να ιδρύσει τη δική του εταιρεία βιντεοπαιχνιδιών.

Έτσι, το 1998, η ίδρυσε τα Elixir Studios, τα οποία παρήγαγαν βραβευμένα παιχνίδια για παγκόσμιους εκδότες, όπως το Vivendi Universal και το Microsoft.Elixir, το οποίο απασχολούσε περίπου 60 άτομα στην αιχμή του, έκανε παιχνίδια προσομοίωσης AI, μεταξύ άλλων τα «Republic: The Revolution» και «Evil Genius», τα οποία και ήταν προτεινόμενα για BAFTA.

Σύμφωνα με τη «Financial Times», ο Ντέμης Χασάμπης πώλησε 5% μερίδιο στο Elixir στον δημιουργό παιχνιδιών Eidos, το οποίο δημιούργησε τη σειρά «Tomb Raider» της Lara Croft. Το μερίδιο πωλήθηκε για £ 600.000, εκτιμώντας την εταιρεία σε £ 12 εκατομμύρια.

«Δουλεύαμε πολλές ώρες, εγώ και η ομάδα μου. Τρελές ώρες. Αυτό που κάναμε δεν ήταν βιώσιμο. Είπαμε ότι θα εργαζόμασταν έτσι για 6 μήνες και πέρασαν 2 χρόνια. Ήμασταν όλοι κουρασμένοι», σχολίασε σε συνέντευξη του στο BBC, χρόνια μετά, ο Χασάμπης. Παραδέχτηκε ωστόσο ότι τα παιχνίδια που σχεδίαζαν ήταν πολύ προχωρημένα για την εποχή και για αυτό είχαν επιτυχία. «Ήμασταν πολύ μπροστά από τους υπολογιστές και από την αγορά της εποχής. Τα παιχνίδια που φτιάχναμε -τώρα το αντιλαμβάνομαι- ήταν πολύ φιλόδοξα. Ήμασταν πολύ μπροστά από την εποχή μας».

Μετά από μια δεκαετία στις νεοσύστατες εταιρίες βιντεοπαιχνιδιών, ο νεαρός δημιουργός επέστρεψε στον κόσμο της ακαδημαϊκής κοινότητας στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (UCL), το 2005, όπου ολοκλήρωσε τετραετή διδακτορική διατριβή στη γνωστική νευροεπιστήμη.
Κατά τη διάρκεια της διδακτορικής του διατριβής, προσπάθησε να βρει έμπνευση στον ανθρώπινο εγκέφαλο για νέους αλγορίθμους ΑΙ.

Η έρευνά του για τη μνήμη και τη φαντασία αναφέρθηκε στις 10 κορυφαίες επιστημονικές ανακαλύψεις του έτους από την επιστήμη το 2007. Το 2009, έλαβε υποτροφία Henry Wellcome για να συνεχίσει την έρευνά του στην UCL για ένα ακόμη έτος και, επίσης, ολοκλήρωσε ερευνητική θητεία στη Βοστώνη, ξοδεύοντας χρόνο στο Χάρβαρντ και στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT).

Το 2010, ο Ντέμης Χασάμπης ίδρυσε αυτό που συνεχίζει μέχρι και σήμερα να είναι η μεγαλύτερη του εταιρεία, το DeepMind, μια νεοφυή επιχείρηση που έχει βάση στο Λονδίνο και θέλει να «λύσει τη νοημοσύνη» και να τη χρησιμοποιήσει για να «κάνει τον κόσμο καλύτερο». Η εταιρεία αναπτύσσει εξελιγμένους αλγορίθμους αυτοεκμάθησης που μπορούν να υπερέχουν σε συγκεκριμένες εργασίες όταν τους δίνεται ένα σύνολο δεδομένων από το οποίο μπορούν να μάθουν. Οι αλγόριθμοι δημιουργούνται με την ανάμειξη της έρευνας και της εμπειρογνωμοσύνης από τη νευροεπιστήμη και τη μηχανική μάθηση.

Ο Χασάμπης συν-ίδρυσε την DeepMind με τον παιδικό του φίλο, Mustafa Suleyman. Ο Suleyman είναι επικεφαλής της εφαρμοσμένης AI στο DeepMind και επικεφαλής του τμήματος DeepMind Health, το οποίο συνεργάζεται με το NHS σε διάφορα έργα.

Οι πρώτοι επενδυτές του Ντέμη Χασάμπη περιλαμβάνουν τον δισεκατομμυριούχο Elon Musk της Tesla και τον συνιδρυτή του Skype, Jaan Tallinn. Ο Musk εξήγησε την επένδυση του στη DeepMind λέγοντας τα εξής, «Μου έδωσε περισσότερη ορατότητα στον ρυθμό με τον οποίο βελτιώνονται τα πράγματα και νομίζω ότι βελτιώνονται πραγματικά με έναν επιταχυνόμενο ρυθμό, πολύ πιο γρήγορα από ό, τι συνειδητοποιούν οι άνθρωποι. Κυρίως επειδή στην καθημερινή ζωή δε βλέπουμε ρομπότ να περπατούν γύρω μας, μονάχα ίσως το Roomba σας ή κάτι τέτοιο, αλλά τα Roombas δεν πρόκειται να κατακτήσουν τον κόσμο».

Η DeepMind άριχσε να συνεργάζεται με τιτάνες της τεχνολογίες, όπως Amazon, Google, Facebook, IBM και Microsoft, και όλοι μαζί έχουν ιδρύσει τη «Συνεργασία Τεχνητής Νοημοσύνης», μια οργάνωση αφοσιωμένη στις σχέσεις κοινωνίας και τεχνητής νοημοσύνης.

Δεν είναι γνωστά όλα τα έργα του DeepMind. Πριν από την απόκτηση του DeepMind από την Google, η εταιρεία διέθετε έναν δικτυακό τόπο μόδας με τεχνολογία AI που ονομάζεται KITSEE. Το KITSEE χρησιμοποίησε το AI για να συστήσει ρούχα στους ανθρώπους που θα μπορούσαν να πάνε και να αγοράσουν. Η ιστοσελίδα περιελάμβανε επίσης μια σειρά από άρθρα σχετικά με τη μόδα που παρήχθησαν από μια ομάδα DeepMind συγγραφέων.

Τον Δεκέμβριο του 2013, η DeepMind αποκάλυψε ότι είχε σημειώσει σημαντική πρόοδο εκπαιδεύοντας ένα κομμάτι του λογισμικού για να παίξει παιχνίδια Atari σε υπεράνθρωπο επίπεδο χρησιμοποιώντας μόνο τα ακατέργαστα εικονοστοιχεία στην οθόνη ως εισροές.

Τον Ιανουάριο του 2014, ο Ντέμης Χασάμπης πούλησε την DeepMind στην Google για 400 εκατομμύρια δολάρια, στη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή εξαγορά της Google μέχρι σήμερα. Η εταιρεία έγραψε ιστορία το 2015, όταν ο αυτοδίδακτος πράκτορας AlphaGo κέρδισε έναν παγκόσμιο πρωταθλητή στο περίφημο δύσκολο κινεζικό επιτραπέζιο παιχνίδι Go. Η DeepMind έστρεψε την προσοχή της στην εφαρμογή των αλγορίθμων της σε περιοχές που μπορούν να ωφελήσουν την ανθρωπότητα, συμπεριλαμβανομένης της υγειονομικής περίθαλψης και της αλλαγής του κλίματος.

Σήμερα, η DeepMind ηγείται από την Alphabet, θυγατρικής εταιρείας της Google, και απασχολεί περίπου 400 υπαλλήλους στο King’s Cross του Λονδίνου. Επίσης, απασχολεί μια μικρή ομάδα στα κεντρικά γραφεία της Google στο Mountain View της Καλιφόρνια, που εργάζονται για την εφαρμογή της τεχνολογίας DeepMind σε προϊόντα Google. Ωστόσο, παραμένει ένας ανεξάρτητος οργανισμός. Είναι άξιο να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο της απόκτησης της από την Google, ο Χασάμπης και οι συνιδρυτές της DeepMind, έκαναν την Google να δημιουργήσει ένα διοικητικό συμβούλιο δεοντολογίας της AI.

Το 2015, το DeepMind έφτασε στο μπροστινό εξώφυλλο του Nature -κάτι που πολλοί επιστήμονες ονειρεύονται να επιτύχoυν- για την εργασία του στο πώς δημιούργησε αλγορίθμους που θα μπορούσαν να μάθουν να κυριαρχούν στα arcade παιχνίδια Atari.

Μετά την κατάρρευση των παιχνιδιών Atari, ο Χασάμπης και η ταχέως αναπτυσσόμενη ομάδα του έστρεψαν την προσοχή τους στο αρχαίο κινεζικό επιτραπέζιο παιχνίδι Go -ένα παιχνίδι που θεωρείται ευρέως ως το «ιερό δισκοπότηρο» στην κοινότητα AI.

Χρονολογώντας πάνω από 3.000 χρόνια, το Go είναι ένα επιτραπέζιο παιχνίδι δύο παικτών που φαίνεται να είναι σχετικά απλό -κάθε παίκτης παίζει με τη σειρά του για να βάλει μια πέτρα, με στόχο να περιβάλλει τα κομμάτια του άλλου παίκτη. Ωστόσο, ο τεράστιος αριθμός πιθανών κινήσεων σε οποιαδήποτε δεδομένη στροφή σημαίνει ότι το Go είναι στην πραγματικότητα ένα από τα πιο περίπλοκα παιχνίδια που έχουν αναπτύξει οι άνθρωποι -παιχνίδι που οι επιστήμονες του AI δεν μπόρεσαν να κυριαρχήσουν εδώ και δεκαετίες.

Το AlphaGo μαθαίνει παίζοντας χιλιάδες παιχνίδια εναντίον του και βαθμιαία μαθαίνοντας από τα λάθη του. Τον Μάρτιο του 2016, η DeepMind έβαλε τον αλγόριθμό Go-playing «AlphaGo» να παίξει εναντίον του παγκόσμιου πρωταθλητή Lee SeDol. Ήταν ένας αγώνας πέντε παιχνιδιών που πραγματοποιήθηκε στο ξενοδοχείο πέντε αστέρων Four Seasons στη Σεούλ της Νότιας Κορέας. Το DeepMind κέρδισε πειστικά, λαμβάνοντας τέσσερα από τα πέντε παιχνίδια.

Το DeepMind μπήκε στο μπροστινό εξώφυλλο του Nature για δεύτερη φορά, τον Ιανουάριο του 2016, για την εργασία του στον αλγόριθμο «AlphaGo». Ορισμένοι εμπειρογνώμονες της AI, συμπεριλαμβανομένου του καθηγητή της Oxford Nick Bostrom, πιστεύουν ότι η DeepMind κερδίζει αυτήν την περίοδο τον αγώνα της AI, μπροστά από εταιρείες όπως το Facebook και το Amazon.

Σύμφωνα με δήλωση του Χασάμπη στο Forbes, ο οποίος παραμένει CEO στη DeepMind, η εταιρεία «έχει φτάσει το πρώτο ορόσημο της, παρουσιάζοντας πως η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να οδηγήσει και να επιταχύνει νέες επιστημονικές ανακαλύψεις από τις οποίες θα μπορεί να επωφεληθεί ο κόσμος κάποια μέρα».

Για παράδειγμα, το AlphaFold -ένα από τα νέα συστήματα της DeepMind το οποίο βρίσκεται στο στάδιο της ανάπτυξης από το 2016- μπορεί να προβλέψει το τρισδιάστατο σχήμα της οποιασδήποτε πρωτεΐνης. Το επίτευγμα αυτό έχει μεγάλη σημασία στην κατανόηση και τη δομή της πρωτεΐνης, σχετικά με τη διάγνωση και θεραπεία ασθενειών όπως το Αλτσχάϊμερ. Η σχετική έρευνα έχει ήδη κατατεθεί στην ερευνητική κοινότητα.

«Είμαι πολύ ευχαριστημένος με αυτά τα πρώτα αποτελέσματα, για τα οποία χρειάστηκαν χρόνια προόδου από πολλούς ειδικούς του χώρου. Κατανοώντας πώς οι πρωτεΐνες αναπτύσσονται είναι ένα από τα πιο μακρόχρονα δομικά ερωτήματα της επιστήμης. Κάποια μέρα μπορεί να αποτελέσουν το κλειδί για νέες θεραπείες σε ασθένειες όπως το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον» τόνισε ο ίδιος.

Ο Ντέμης Χασάμπης έχει κερδίσει πολλά βραβεία διακρίσεων κατά τη διάρκεια της ζωής του, συμπεριλαμβανομένου αυτού από τα Asian Awards, το βραβείο Mullard από τη Βασιλική Εταιρεία, και το 2016, κατατάχθηκε στο «10 άνθρωποι που είχαν σημασία αυτό το έτος».

Το 2017, ο «Time» τον ονόμασε ως έναν από τους 100 πιο σημαντικούς ανθρώπους στον κόσμο. Πρόσφατα, συμπεριλήφθηκε στη λίστα της Βρετανικής εφημερίδας,«The Guardian», ως μία από τις ιστορίες που άλλαξαν τα δεδομένα στο τομέα της επιστήμης κατά το 2018