Όταν ο πελαργός σταματάει το ταξίδι του νωρίς...

Κάποιες φορές μια εγκυμοσύνη δεν ολοκληρώνει τον κύκλο της. Η εμπειρία της αποβολής είναι επίπονη και καλό είναι να καταλάβουμε όλοι ότι τα πάντα θέλουν τον τρόπο τους - ακόμα και τα πιο δύσκολα.

Ο πρώτος κανόνας μιας αποβολής είναι να μη μιλάς για αυτήν. Μάλλον, όχι. Αυτό δεν ισχύει όταν είσαι σίγουρη ότι ο άνθρωπος στον οποίο απευθύνεσαι έχει επίσης βιώσει κάτι αντίστοιχο. Τότε, είσαι ελεύθερη να μοιραστείς την εμπειρία σου, ώστε να δείξεις και να εισπράξεις κατανόηση και συναισθηματική ταύτιση με το συνομιλητή σου. Διαφορετικά, δεν χρειάζεται να γίνεται κουβέντα… ούτε για το παιδί που έχασες, ούτε για τον πόνο που ένιωσες - ψυχικό και σωματικό. Κοίτα κατάματα τους ανθρώπους που ξέρεις και προσποιήσου ότι ποτέ δεν ήσουν έγκυος, ότι το μωρό που κυοφορούσες και ήθελες περισσότερο από οτιδήποτε στη ζωή σου δεν υπάρχει. Ειδικά, όταν πρόκειται για το 1ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης σου. Δεν είναι ανάγκη να λες δεξιά κι αριστερά ότι είσαι έγκυος αν δεν έχει περάσει το 1ο τρίμηνο, απλά και μόνο επειδή είναι πολύ πιθανό κάτι να μην πάει καλά. Είναι μια περίοδος «γκρίζα», κι αυτό είναι κάτι που όλοι οι ειδικοί τονίζουν.

Πρόσφατα, βίωσα μια αποβολή. Σύμφωνα με την ιατρική ορολογία, επρόκειτο για μια παλίνδρομο κύηση, δηλαδή στον πρώτο υπερηχογραφικό έλεγχο δεν βρέθηκε καρδιακή λειτουργία στο έμβρυο. Ήταν ξεκάθαρο από τη στιγμή εκείνη ότι κάτι κακό είχε συμβεί, παρόλο που πήραμε και δεύτερη γνώμη γιατρού. Ο γιατρός μου μου είπε να περιμένουμε λίγες μέρες για να επαναλάβουμε τον υπέρηχο, αλλά κατά βάθος ήξερα ότι δεν επρόκειτο να αλλάξει κάτι. Τελικά, μου είπε να μη στεναχωριέμαι κι ότι όλα θα πάνε καλά. Καλά; Δυστυχώς, τελικά φαίνεται πώς και οι γιατροί ακόμα δεν είναι οι πιο κατάλληλοι άνθρωποι για να «μιλήσουν» για μια αποβολή!

Κι ενώ υπήρξαν άνθρωποι που μου είπαν ιδιαίτερα τρυφερά λόγια, κάποιοι άλλοι με σόκαραν με την περίεργη και πολλές φορές «αδικαιολόγητη» στάση τους. Στην πραγματικότητα, δεν τους κατηγορώ. Όταν δεν γνωρίζεις κάτι, δεν ξέρεις ούτε πώς να μιλήσεις γι’ αυτό. Αυτό, όμως, πιστεύω ότι πρέπει κάποτε να αλλάξει. Ήμουν τυχερή που βρέθηκαν δίπλα μου άνθρωποι που με βοήθησαν να διαχειριστώ αυτή την τόσο δυσάρεστη εμπειρία μου, αλλά είμαι σίγουρη ότι υπάρχουν εκεί έξω γυναίκες που δεν το μοιράζονται, το περνάνε όλο μόνες τους και έχουν ανοιχτές πληγές που δεν θα κλείσουν ποτέ.

Ποια είναι η συναισθηματική αντίδραση μετά από μία αποβολή?

Καταρχάς να ξεκαθαρίσουμε ότι τα συναισθήματα είναι πολλά και ανάμεικτα, και οι  αντιδράσεις ποικίλλουν αναλόγως την γυναίκα. Συνήθως οι γυναίκες βιώνουν στην αρχή κάτι σαν συναισθηματικό μούδιασμα, που ακολουθείται από θλίψη, θυμό, ενοχή, μελαγχολία και πολλές φορές κατάθλιψη, ή και δυσκολία συγκέντρωσης. Όλα αυτά τα συναισθήματα είναι αναμενόμενα και θεωρούνται φυσιολογικά υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες. Είναι αναμενόμενο μία γυναίκα που είναι έγκυος και νιώθει να δένεται με το έμβρυο να θυμώνει ή να νιώθει παραίτηση όταν αποβάλλει. Είναι φυσικό ένα ζευγάρι που προσδοκά την γέννηση ενός μωρού και ονειρεύεται το μέλλον να θλίβεται μετά από μια τέτοια κατάσταση. Εκ φύσεως η σύνδεση που νιώθει η γυναίκα με το έμβρυο που κυοφορεί είναι εντονότερη από αυτήν που βιώνει ο άνδρας, οπότε και η διαδικασία του πένθους είναι εντονότερη για την γυναίκα. Πολλές φορές οι γυναίκες που έχουν αποβάλλει εμφανίζουν και σωματικά συμπτώματα, όπως για παράδειγμα σωματική κόπωση, αϋπνία, ευσυγκινησία, και έλλειψη όρεξης. Φυσικά λαμβάνουμε υπόψη μας, ότι και οι ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν μετά από μία αποβολή συντελούν σε αυτές τις αντιδράσεις και τις κάνουν πιο έντονες.

Ποια είναι η διαδικασία του πένθους?

Καθώς όπως είπαμε η αποβολή είναι μία σημαντική απώλεια η γυναίκα περνάει μία διαδικασία πένθους. Αυτή η διαδικασία αποτελείται από τρία στάδια τα οποία έχουν ως εξής:

1) Σοκ/Άρνηση: Συνήθως σε αυτό το στάδιο η γυναίκα σκέφτεται «δεν μπορεί να μου συμβαίνει εμένα αυτό! Ήμουν τόσο προσεκτική!»

2) Θυμός/Ενοχή/Κατάθλιψη: Η σκέψη εδώ είναι  « γιατί εγώ;», «δεν είναι σωστό να συμβαίνει αυτό, ήθελα τόσο πολύ ένα παιδί. Νιώθω τόσο βαθιά θλίψη»

3) Αποδοχή: «πρέπει να κάνω κάτι για αυτό που συμβαίνει! Δεν είμαι η μοναδική γυναίκα που αποβάλλει. Αφού τα κατάφεραν άλλες θα τα καταφέρω κι εγώ, ίσως μάλιστα να ζητήσω βοήθεια»
Αυτά τα τρία στάδια είναι φυσιολογικά για την συγκεκριμένη περίοδο και αναμενόμενα. Η γυναίκα χρειάζεται χρόνο για να περάσει από το κάθε στάδιο και να ολοκληρώσει μέσα της αυτήν την ψυχολογική διαδικασία.

Επειδή, λοιπόν, πολύ συχνά οι λέξεις «πονάνε» πολύ περισσότερο κι από την πιο κακοπροαίρετη πράξη ή το πιο οδυνηρό γεγονός, καλό είναι να μάθουν όλοι ότι κάποια πράγματα δεν πρέπει να τα ξεστομίζουν αβίαστα:
1. «Θα έρθει ένα άλλο παιδάκι»
Καταλαβαίνω ότι προσπαθούσαν να με καθησυχάσουν, αλλά φαίνεται σαν να μην είχε καμιά σημασία το παιδί που χάθηκε. Ήθελα να θρηνήσω για την απώλεια του παιδιού που αγάπησα και που για εβδομάδες έκανα όνειρα για την κοινή μας ζωή. Προφανώς και θα υπάρξει ένα άλλο παιδί, ωστόσο δεν θα είναι εκείνο το παιδί που επρόκειτο να γεννηθεί τον Αύγουστο και που θα ήταν 4 μηνών τα περασμένα Χριστούγεννα. Δεν θα μπορέσω ποτέ να γνωρίσω αυτό το παιδάκι που έκανε αισθητή την παρουσία του 2 εβδομάδες μετά τη σύλληψή του και μας «άφησε» τόσο γρήγορα.
2. «Δεν πρέπει να μιλήσεις για την αποβολή σου στην ‘τάδε’, τώρα που διανύει την πρώτη φάση της εγκυμοσύνης της»
Αυτό ήταν μακράν το πιο ανόητο σχόλιο που άκουσα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν υπάρχει τίποτα που να μπορεί να αποτρέψει μια αποβολή. Και σίγουρα, δεν είναι κολλητική. Η είδηση για την αποβολή μιας άλλης γυναίκας δεν πρόκειται να προκαλέσει ξαφνικά τη δική σου. Και το να μιλήσεις για την απώλεια ενός παιδιού δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να οδηγήσει στην απώλεια κάποιου άλλου παιδιού. Στην πραγματικότητα, το να μοιραστείς την εμπειρία σου δίνει το περιθώριο σε μια άλλη γυναίκα να μοιραστεί με τη σειρά της τους φόβους της για τη δική της εγκυμοσύνη και να μη νιώθει μόνη, γνωρίζοντας ότι υπάρχει κάποιος που μπορεί να την καταλάβει και να της συμπαρασταθεί σε οτιδήποτε του πει. 
3. «Να είσαι χαρούμενη για τις άλλες γυναίκες που είναι έγκυες»
Αυτή τη «μοναδική» φράση είχα την… τύχη να την ακούσω από τρεις, παρακαλώ, κοντινούς μου ανθρώπους που συνέπεσε να μείνουν έγκυοι την ίδια περίοδο με μένα. Και όταν εκμυστηρεύτηκα σε συγγενικό πρόσωπο ότι μου είναι πολύ δύσκολο να μου υπενθυμίζουν διαρκώς πώς θα είχε εξελιχτεί η εγκυμοσύνη μου, μου είπε: «Δεν μπορείς απλά να είσαι χαρούμενη γι’ αυτές;». Με πόνεσε. Ήμουν πραγματικά χαρούμενη για τις φίλες μου και ήταν πολύ παρηγορητικό για μένα το γεγονός ότι με χώριζαν μόλις λίγοι μήνες από τη μωρουδίστικη μυρωδιά, τα μικροσκοπικά χεράκια και ποδαράκια. Αλλά μου ήταν ακόμα δύσκολο να παρακολουθώ σε άλλους όλα αυτά που κανονικά θα ζούσα κι εγώ. Πρέπει να αφήνουμε χώρο και χρόνο στους ανθρώπους που βιώνουν πόνο και απώλεια.     
4. «Η αποβολή της ‘τάδε’ ήταν χειρότερη από τη δική σου»
Αυτό ήταν κάτι που ειπώθηκε σε μια φίλη μου που απέβαλε περίπου την ίδια περίοδο με μένα. Η αποβολή «πονάει». Τελεία και παύλα. Φράσεις σαν αυτήν δεν αρμόζουν σε όλο αυτό που περνάς. Ακόμα κι αν ανακάλυψες ότι ήσουν έγκυος τη στιγμή που απέβαλες, πρόκειται για ένα τραυματικό γεγονός και έχεις ανάγκη να νιώσεις ελεύθερη να θρηνήσεις με το δικό σου τρόπο, κι όχι να σε απασχολεί το αν η εμπειρία η δική σου «συγκρίνεται» σε οτιδήποτε με τις εμπειρίες άλλων γυναικών.     
5. «Δεν φταις εσύ»
Αναγνωρίζω την αναγκαιότητα αυτής της δήλωσης, αλλά σε κάποιο βαθμό επιβεβαιώνει την άποψή μου. Είναι πολλές οι γυναίκες που χάνουν μωρά εκεί έξω. Κάποιες έρευνες, μάλιστα, αναφέρουν ότι το 50% των κυήσεων καταλήγει σε αποβολή στις μέρες μας, άλλες πάλι υποστηρίζουν ότι αυτό το ποσοστό αγγίζει το 25%. Δηλαδή, 1 στις 4 εγκυμοσύνες! Και σπάνια ακούμε γι’ αυτά τα περιστατικά. Πράγμα που σημαίνει ότι πολλές από τις γυναίκες που γνωρίζουμε υποφέρουν μόνες τους, σιωπηρά. Οφείλουμε να «ανοίξουμε διάλογο» μαζί τους, να μετατρέψουμε το γεγονός της αποβολής σε παραδοχή και να πάψουμε να το κρύβουμε. Και ο μοναδικός τρόπος να το πετύχουμε είναι να αρχίσουμε να μοιραζόμαστε τις εμπειρίες μας και να επιτρέψουμε και στους άλλους να μοιραστούν τις δικές τους μαζί μας, μέχρις ότου φράσεις όπως «Δεν είναι δικό σου λάθος» πάψουν να κάνουν τους άλλους να νιώθουν την ανάγκη ότι πρέπει να τις πουν!