Παιδική παραμέληση

Οι ολέθριες συνέπειες για το παιδί

Σε αντίθεση με την ψυχολογική και σεξουαλική κακοποίηση, που χαρακτηρίζονται από τη βία και την εκμετάλλευση, η παραμέληση είναι παθητική μορφή κακοποίησης και αντιπροσωπεύεται από ένα συνεχές μοτίβο ανεπαρκούς ή ακατάλληλης παροχής φροντίδας. Έτσι, ενώ τα μέσα μαζικής ενημέρωσης παρουσιάζουν συχνά περιπτώσεις σωματικής και σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, η παιδική παραμέληση μάλλον αποτελεί ένα σιωπηλό πρόβλημα.

Σύμφωνα με μελέτες που έγιναν στις Η.Π.Α., η παραμέληση είναι η πιο συνηθισμένη μορφή παιδικής κακοποίησης, ξεπερνώντας σε κρούσματα τις περιπτώσεις ψυχολογικής ή και σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων. Κατά το 2005, 62,8% των θυμάτων είχαν παραμεληθεί, 16,6% είχαν κακοποιηθεί σωματικά, 9,3% υπέστησαν σεξουαλική κακοποίηση, 7,1% τα κακομεταχειρίστηκαν συναισθηματικά ή ψυχολογικά και 2% παραμελήθηκαν ιατρικά. Επιπλέον, ενώ τα κρούσματα παιδικής κακοποίησης μειώθηκαν σταθερά από το 1990 έως το 2005, οι περιπτώσεις παραμέλησης αυξήθηκαν, με πιο συνηθισμένα θύματα τα μικρότερης ηλικίας παιδιά.
Συνήθως, το πρόβλημα γίνεται αντιληπτό από άτομα που έρχονται σε στενή επαφή με το παιδί, όπως στενοί συγγενείς (παππούδες, γιαγιάδες) ή από πρόσωπα του σχολικού περιβάλλοντος. Για παράδειγμα, το σχολικό προσωπικό είναι σε θέση να παρατηρήσει λεπτομέρειες που καταδεικνύουν παραμέληση, όπως κακή σωματική υγιεινή, χαμηλό σωματικό βάρος, ανεπαρκής ιατρική αντιμετώπιση, κατάθλιψη, έλλειψη συγκέντρωσης, συχνές αδικαιολόγητες απουσίες, χαμηλές επιδόσεις κ.α. Παρέμβαση μπορεί να επιτευχθεί από τον κύκλο των στενών συγγενών που δείχνουν ενδιαφέρον για το παιδί, σε συνεννόηση πάντα με τους σχολικούς φορείς. Εφόσον οι γονείς/κηδεμόνες δε συνετιστούν και συνεχίσουν να παραμελούν το παιδί, τότε απαιτείται παρέμβαση από τις αρμόδιες κοινωνικές υπηρεσίες.
Η παιδική παραμέληση μπορεί να είναι τόσο σωματική όσο και ψυχολογική, αλλά οι δυο μορφές μπορεί και να συνυπάρχουν. Η πρώτη περίπτωση χαρακτηρίζεται από αποτυχία στο να προσφέρεται επαρκώς στο παιδί φαγητό, στέγη, ρουχισμός, ιατρική φροντίδα και επιτήρηση. Σαν αποτέλεσμα, τα παιδιά κινδυνεύουν από υποσιτισμό, ασθένειες και σωματικές βλάβες. Η ψυχολογική παραμέληση, παρά το γεγονός ότι είναι λιγότερο εμφανής, είναι εξίσου σοβαρή. Τα παιδιά που συνεχώς τα αγνοούν, τα απορρίπτουν, τα απειλούν ή τα μειώνουν, μεγαλώνουν χωρίς τους εσωτερικούς μηχανισμούς που θα χρειαστούν ώστε να αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες και τα προβλήματα που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν όταν μεγαλώσουν, ενώ συχνά γίνονται θύματα εκμετάλλευσης. Τα παραμελημένα παιδιά, όταν γίνουν ενήλικες, παρουσιάζουν φτωχές κοινωνικές δεξιότητες και σε πολλές περιπτώσεις καταλήγουν στο να είναι χρήστες ναρκωτικών ουσιών. Ακόμα συχνότερα παρουσιάζουν σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα, όπως κατάθλιψη, στρες και διαταραχές προσωπικότητας. Εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι οι συνέπειες της ψυχολογικής μορφής παραμέλησης, μπορεί να είναι ολέθριες, μακροχρόνιες και να οδηγήσουν το άτομο στην απόλυτη κατάρρευση και δυστυχία.