Αντρέα Μαρκολόνγκο - Η Ελληνίστρια που μαθαίνει Αρχαία Ελληνικά στους Ιταλούς και στους Μεγαλοελλαδίτες.
Ελληνίστρια, απόφοιτος του Πανεπιστημίου του Μιλάνου, η Αντρέα έχει ταξιδέψει πολύ στη ζωή της και έχει ζήσει σε δέκα διαφορετικές πόλεις, μεταξύ των οποίων το Παρίσι, το Ντακάρ, το Σαράγεβο και τώρα το Λιβόρνο. Έχοντας ειδικευθεί στη μυθοπλασία, εργάστηκε ως σύμβουλος Επικοινωνίας για πολιτικούς και εταιρείες. Ωστόσο, η κατανόηση της αρχαίας ελληνικής γλώσσας υπήρξε το μεγάλο ερωτηματικό. Το πρώτο της βιβλίο «Η υπέροχη γλώσσα. 9 λόγοι για ν’ αγαπήσεις τα αρχαία ελληνικά» πούλησε πάνω από 300.000 αντίτυπα και μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες.
Η 30χρονη ελληνίστρια από την πόλη Κρέμα της Βόρειας Ιταλίας, κατά τη φοίτησή της στο Λύκειο, ήταν «η τελευταία της τάξης» στα Αρχαία Ελληνικά. Στη συνέχεια, ωστόσο, κατάφερε να αναλάβει έως και χρέη λογογράφου (ghostwriter) του Ματέο Ρέντσι, με τον ιταλό πρώην πρωθυπουργό να της χρωστάει όλα όσα ανέφερε για τη «γενιά του Τηλέμαχου», μιλώντας, κατά το παρελθόν, στη νεολαία του Δημοκρατικού Κόμματός του.
Η Άντρεα Μαρκολόνγκο αποφάσισε, τελικά, να αφοσιωθεί στα Αρχαία Ελληνικά. Και αφότου τα μελέτησε και τα κατανόησε, ξεκίνησε να περιοδεύει ανά την Ιταλία, εξηγώντας σε χιλιάδες μαθητές πως δεν αποτελούν ένα μνημονικό βασανιστήριο, ένα χάος δυσνόητων εξαιρέσεων, αλλά ένα σύνολο από γλωσσικές εκκεντρικότητες που συνδράμουν τόσο τη σκέψη όσο και τον λόγο μας.
Όσον αφορά την αναπάντεχη απήχηση του βιβλίου της, μιλώντας στην Corriere dellaSera, επικαλέστηκε την Βιρτζίνια Γουλφ, σύμφωνα με την οποία στα αρχαία ελληνικά «επιστρέφουμε όταν έχουμε κουραστεί από την ασάφεια, από τη σύγχυση και από την εποχή μας».
Γιατί, όμως, αποτελούν τα αρχαία ελληνικά μια αξιολάτρευτη, πέρα από αξιομνημόνευτη, γλώσσα, όπως υποστηρίζει η συγγραφέας; «Γιατί τα αρχαία ελληνικά είναι ωραία», απαντά η ίδια. Είναι, όμως, παρωχημένα ή ανεπίκαιρα; Κάθε άλλο. Ενδεχομένως, «μόνον, φαινομενικά. Αλλά σε αυτήν την εποχή που είμαστε διαρκώς συνδεδεμένοι με κάτι, αλλά ποτέ με κάποιον, που έχουμε στη διάθεσή μας χιλιάδες κανάλια επικοινωνίας, συχνά ξεχνάμε τι και πώς επικοινωνούμε. Και αυτή η γλώσσα μάς επιτρέπει να σταματήσουμε και να σκεφτούμε αυτά που λέμε, μάς παρέχει τη δυνατότητα να πούμε περισσότερα πράγματα».
Η Άντρεα Μαρκολόνγκο αποφάσισε, τελικά, να αφοσιωθεί στα Αρχαία Ελληνικά. Και αφότου τα μελέτησε και τα κατανόησε, ξεκίνησε να περιοδεύει ανά την Ιταλία, εξηγώντας σε χιλιάδες μαθητές πως δεν αποτελούν ένα μνημονικό βασανιστήριο, ένα χάος δυσνόητων εξαιρέσεων, αλλά ένα σύνολο από γλωσσικές εκκεντρικότητες που συνδράμουν τόσο τη σκέψη όσο και τον λόγο μας.
Όσον αφορά την αναπάντεχη απήχηση του βιβλίου της, μιλώντας στην Corriere dellaSera, επικαλέστηκε την Βιρτζίνια Γουλφ, σύμφωνα με την οποία στα αρχαία ελληνικά «επιστρέφουμε όταν έχουμε κουραστεί από την ασάφεια, από τη σύγχυση και από την εποχή μας».
Γιατί, όμως, αποτελούν τα αρχαία ελληνικά μια αξιολάτρευτη, πέρα από αξιομνημόνευτη, γλώσσα, όπως υποστηρίζει η συγγραφέας; «Γιατί τα αρχαία ελληνικά είναι ωραία», απαντά η ίδια. Είναι, όμως, παρωχημένα ή ανεπίκαιρα; Κάθε άλλο. Ενδεχομένως, «μόνον, φαινομενικά. Αλλά σε αυτήν την εποχή που είμαστε διαρκώς συνδεδεμένοι με κάτι, αλλά ποτέ με κάποιον, που έχουμε στη διάθεσή μας χιλιάδες κανάλια επικοινωνίας, συχνά ξεχνάμε τι και πώς επικοινωνούμε. Και αυτή η γλώσσα μάς επιτρέπει να σταματήσουμε και να σκεφτούμε αυτά που λέμε, μάς παρέχει τη δυνατότητα να πούμε περισσότερα πράγματα».
Ο Ιάσονας είναι παιδί ακόμα όταν, άπειρος στη θάλασσα όσο και στη ζωή, μαζί με τους Αργοναύτες συντρόφους του σαλπάρει με το καράβι τους, την Αργώ, το πρώτο που κατασκευάστηκε ποτέ από ανθρώπινα χέρια, προς τη μακρινή Κολχίδα αναζητώντας το θρυλικό χρυσόμαλλο δέρας. Για να επιστρέψει, αργότερα, με τη Μήδεια στην Ελλάδα, μέσα στον φόβο, στους πειρασμούς και στις παγίδες που κρύβει ένα μακρύ ταξίδι στο ανοιχτό πέλαγος.
Η ιστορία που αφηγείται ο Απολλώνιος ο Ρόδιος στα "Αργοναυτικά" και που η Αντρέα Μαρκολόνγκο ζωντανεύει στις σελίδες που ακολουθούν είναι η οικουμενική και πάντα επίκαιρη ιστορία της ευαίσθητης μετάβασης στην ενήλικη ζωή ενός αγοριού κι ενός κοριτσιού, τα οποία βρίσκουν το «μέτρο του ηρωισμού» μέσα από το ταξίδι και την αγάπη. Είναι επίσης η αφήγηση της δύσκολης τέχνης του αποχωρισμού, καθώς εγκαταλείπουν τη στεριά και διασχίζουν το σύνορο που όλοι καλούμαστε να διαβούμε κάθε φορά που κάτι σπουδαίο μάς συμβαίνει και μας αλλάζει για πάντα. Για να ωριμάσουμε, ανεξάρτητα απ' τα χρόνια που κουβαλάμε στην πλάτη.
Η ιστορία που αφηγείται ο Απολλώνιος ο Ρόδιος στα "Αργοναυτικά" και που η Αντρέα Μαρκολόνγκο ζωντανεύει στις σελίδες που ακολουθούν είναι η οικουμενική και πάντα επίκαιρη ιστορία της ευαίσθητης μετάβασης στην ενήλικη ζωή ενός αγοριού κι ενός κοριτσιού, τα οποία βρίσκουν το «μέτρο του ηρωισμού» μέσα από το ταξίδι και την αγάπη. Είναι επίσης η αφήγηση της δύσκολης τέχνης του αποχωρισμού, καθώς εγκαταλείπουν τη στεριά και διασχίζουν το σύνορο που όλοι καλούμαστε να διαβούμε κάθε φορά που κάτι σπουδαίο μάς συμβαίνει και μας αλλάζει για πάντα. Για να ωριμάσουμε, ανεξάρτητα απ' τα χρόνια που κουβαλάμε στην πλάτη.
Τα Αρχαία Ελληνικά είναι ωραία γιατί παραμένει άγνωστό το πώς ακριβώς προφέρονταν. Γιατί πέρα από το αρσενικό και το θηλυκό υπάρχει και το ουδέτερο γένος. Γιατί έχουν πέντε πτώσεις αλλά και μια έγκλιση, την ευκτική, που εκφράζει αυτό που σημαίνει το ρήμα, ως ευχή εκείνου που μιλάει. Γιατί για τα ζεύγη -όπως τα μάτια ή τα πόδια- και για τα πρόσωπα, τα ζώα, ή τα πράγματα που είναι γνωστό πως είναι δύο, υπάρχει ένας τρίτος αριθμός, ο δυϊκός. Γιατί η αρχαία ελληνική γλώσσα αποτελεί πρωτίστως μια «κοινωνική επιστήμη», υποστηρίζει η Μαρκολόνγκο, επισημαίνοντας πως κατά τη συγγραφή του βιβλίου της, αυτό που είχε κυρίως στο μυαλό της ήταν «το πόσο πολύ ένωνε τους αρχαίους η γλώσσα τους, το γεγονός ότι ήταν «Έλληνες» επειδή, ακριβώς, μιλούσαν Ελληνικά. «Δεν υπήρχε το κράτος, αλλά υπήρχε ο λαός».
Καταλήγοντας η ιταλίδα καθηγήτρια θέλησε να αναφέρει πως «tradurre», «μεταφράζω» στα ιταλικά, σημαίνει οδηγώ, μεταφέρω αλλού, τείνω προς. Η μετάφραση, σημείωσε, αποτελεί μια πορεία, ένα ταξίδι, τρόπον τινά, με στόχο να προσεγγίσουμε ένα νόημα, αδυνατώντας, ωστόσο, να φτάσουμε στο πρωτότυπο. «Στα Αρχαία Ελληνικά πολλά πράγματα μπορούμε να τα εικάσουμε. Αλλά ενδεχομένως δεν έχουμε συνηθίσει να τα χρησιμοποιούμε. Η πρόκληση είναι να εμπιστευτούμε την ευαισθησία που μας χαρακτηρίζει σήμερα για να κατανοήσουμε την αρχαία σκέψη».
Καταλήγοντας η ιταλίδα καθηγήτρια θέλησε να αναφέρει πως «tradurre», «μεταφράζω» στα ιταλικά, σημαίνει οδηγώ, μεταφέρω αλλού, τείνω προς. Η μετάφραση, σημείωσε, αποτελεί μια πορεία, ένα ταξίδι, τρόπον τινά, με στόχο να προσεγγίσουμε ένα νόημα, αδυνατώντας, ωστόσο, να φτάσουμε στο πρωτότυπο. «Στα Αρχαία Ελληνικά πολλά πράγματα μπορούμε να τα εικάσουμε. Αλλά ενδεχομένως δεν έχουμε συνηθίσει να τα χρησιμοποιούμε. Η πρόκληση είναι να εμπιστευτούμε την ευαισθησία που μας χαρακτηρίζει σήμερα για να κατανοήσουμε την αρχαία σκέψη».
H Αντρέα Μαρκολόνγκο έκανε τους Ιταλούς να αγαπήσουν µε πάθος τα Αρχαία Ελληνικά. Το βιβλίο της µε τίτλο «Η υπέροχη γλώσσα» έγινε μπεστ σέλερ στην Ιταλία, ενώ τώρα γνωρίζει ευρύτατη διεθνή αποδοχή, επαναφέροντας εµφατικά την ελληνική γλώσσα στο προσκήνιο.
Όσο για το δεύτερο βιβλίο της, «Το μέτρο του ηρωισμού», έρχεται να δείξει ότι η Αντρέα Μαρκολόνγκο δεν είναι απλώς μια διακεκριμένη ελληνίστρια αλλά και µία χαρισματική συγγραφέας.
Όσο για το δεύτερο βιβλίο της, «Το μέτρο του ηρωισμού», έρχεται να δείξει ότι η Αντρέα Μαρκολόνγκο δεν είναι απλώς μια διακεκριμένη ελληνίστρια αλλά και µία χαρισματική συγγραφέας.
ΕΡΩΤΗΣΗ: στο βιβλίο σας, «Το µέτρο του ηρωισµού - Ο µύθος των Αργοναυτών και το θάρρος που παρακινεί τους ανθρώπους ν’ αγαπούν». Πώς από όλη την ελληνική µυθολογία επιλέξατε τον µύθο του Ιάσονα; Πώς προέκυψε η ιδέα για αυτό το εγχείρηµα;
Χιλιάδες είναι οι λόγοι για τους οποίους επέλεξα τον αρχαιότερο ίσως ελληνικό µύθο, έναν µύθο που ο Οµηρος ονόµασε «γνωστό σε όλους». Πιστεύω ότι το ταξίδι του πρώτου πλοίου στον κόσµο, της «Αργούς», και οι ναυτικοί του που οδήγησαν τον Ιάσονα στην αναζήτηση του χρυσόµαλλου δέρατος είναι σήµερα όσο το δυνατόν πιο σύγχρονο. Οι πρωταγωνιστές της Αργοναυτικής Εκστρατείας απέχουν πολύ από τους οµηρικούς ήρωες, είναι άνδρες και γυναίκες ακριβώς όπως εµείς, που πέφτουν, υποφέρουν, κάνουν λάθη, αγωνίζονται, αγαπούν, φοβούνται – αλλά διαθέτουν, πάντα, θάρρος. Κατά κάποιον τρόπο, το βιβλίο γεννήθηκε ως µια έκκληση στη σύγχρονη εποχή: σε µια εποχή σύγχυσης, όπου ο πολιτισµός θεωρείται περιττός και η πνευµατική εργασία ως πολυτέλεια για µια ελίτ, το ταξίδι των Αργοναυτών µάς θυµίζει ότι είµαστε εδώ, στον κόσµο, για να κάνουµε σπουδαία πράγµατα – όχι απλώς να επιβιώνουµε. Οτι κάθε πρωί καλούµαστε να είµαστε πιστοί όχι σε αυτό που λένε οι άλλοι για εµάς, αλλά στον εαυτό µας. Και αν δεν καταφέρουµε να φτάσουµε στη θάλασσα µε το πρώτο πλοίο στον κόσµο, να συναντήσουµε τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη ή τη µάγισσα Κίρκη, πάντα θα έχουµε να χάσουµε ένα αγαπηµένο µας πρόσωπο, να υποφέρουµε, να ερωτευτούµε, να αποτύχουµε σε κάτι ή να χαρούµε. Η Αργοναυτική Εκστρατεία µάς προσφέρει το αφηγητικό οξυγόνο που χρειαζόµαστε. Το πιο επαναστατικό, στις µέρες µας.
Το ξέρουµε όλοι: η πρώτη αντίδραση µπροστά σ’ ένα αρχαίο κείµενο κυµαίνεται ανάµεσα στην παράλυση και στον γνήσιο τρόµο.
Επέλεξα εννέα λόγους για ν’ αγαπήσω και να µιλήσω γι’ αυτό που η ελληνική γλώσσα είναι σε θέση να λέει µε τρόπο µοναδικό, ξεχωριστό, διαφορετικό από κάθε άλλη γλώσσα – και ναι, για να διαλύσω τους φόβους σας, µετατρέποντάς τους ενδεχοµένως σε πάθος. Π
άνω απ’ όλα αυτό το βιβλίο µιλάει γι’ αγάπη: η αρχαία ελληνική γλώσσα ήταν η πιο µακροχρόνια και πιο ωραία ιστορία της ζωής µου. Δεν έχει σηµασία αν ξέρετε αρχαία ελληνικά ή όχι. Αν ναι, θα σας αποκαλύψω ιδιαιτερότητες για τις οποίες κανείς δε σας µίλησε στο λύκειο, ενώ σας βασάνιζαν µε καταλήξεις ονοµάτων και παραδείγματα. Αν όχι, τόσο το καλύτερο. Η περιέργειά σας θα είναι η λευκή σελίδα που θα γεµίσετε.
Με δυο λόγια, η αρχαία ελληνική γλώσσα είναι ένας τρόπος να βλέπεις τον κόσµο, ένας τρόπος, ειδικά σήµερα, χρήσιµος και μεγαλοφυής.
Δεν προβλέπονται εξετάσεις ούτε διαγωνίσµατα στην τάξη: αν, στο τέλος της ανάγνωσης, έχω καταφέρει να σας παρασύρω και ν’ απαντήσω σε ερωτήσεις που δεν είχατε θέσει ποτέ στον εαυτό σας, αν τελικά καταλάβετε τον λόγο τόσων ωρών µελέτης, τότε θα έχω πετύχει τον στόχο µου.
Επέλεξα εννέα λόγους για ν’ αγαπήσω και να µιλήσω γι’ αυτό που η ελληνική γλώσσα είναι σε θέση να λέει µε τρόπο µοναδικό, ξεχωριστό, διαφορετικό από κάθε άλλη γλώσσα – και ναι, για να διαλύσω τους φόβους σας, µετατρέποντάς τους ενδεχοµένως σε πάθος. Π
άνω απ’ όλα αυτό το βιβλίο µιλάει γι’ αγάπη: η αρχαία ελληνική γλώσσα ήταν η πιο µακροχρόνια και πιο ωραία ιστορία της ζωής µου. Δεν έχει σηµασία αν ξέρετε αρχαία ελληνικά ή όχι. Αν ναι, θα σας αποκαλύψω ιδιαιτερότητες για τις οποίες κανείς δε σας µίλησε στο λύκειο, ενώ σας βασάνιζαν µε καταλήξεις ονοµάτων και παραδείγματα. Αν όχι, τόσο το καλύτερο. Η περιέργειά σας θα είναι η λευκή σελίδα που θα γεµίσετε.
Με δυο λόγια, η αρχαία ελληνική γλώσσα είναι ένας τρόπος να βλέπεις τον κόσµο, ένας τρόπος, ειδικά σήµερα, χρήσιµος και μεγαλοφυής.
Δεν προβλέπονται εξετάσεις ούτε διαγωνίσµατα στην τάξη: αν, στο τέλος της ανάγνωσης, έχω καταφέρει να σας παρασύρω και ν’ απαντήσω σε ερωτήσεις που δεν είχατε θέσει ποτέ στον εαυτό σας, αν τελικά καταλάβετε τον λόγο τόσων ωρών µελέτης, τότε θα έχω πετύχει τον στόχο µου.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πώς εξηγείτε την τεράστια επιτυχία του βιβλίου σας «Η υπέροχη γλώσσα – 9 λόγοι για ν’ αγαπήσεις τα αρχαία Ελληνικά»;
Πριν από πέντε χρόνια δίδασκα ελληνικά σε ένα μικρό αγόρι και µε ρώτησε σε τι χρησιμεύει να μάθει κανείς τον τρόπο που λειτουργούν τα ελληνικά ρήματα. Για να του απαντήσω, κάθισα και έγραψα αυτό που στη συνέχεια θα γινόταν το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου. Μόνο τότε κατάλαβα την ομορφιά που έκρυβε η ερώτησή του. Με ρωτούν συχνά πώς ένα βιβλίο για την αρχαία ελληνική γλώσσα είχε τέτοια επιτυχία, πουλώντας 300.000 αντίτυπα στην Ιταλία, κάνοντας 27 ξένες εκδόσεις. Και πραγματικά δεν ξέρω τι να απαντήσω. Έγραψα αυτό το βιβλίο για να κάνω ένα δώρο στη γλώσσα που αγάπησα. Η τύχη µου ήταν ότι αρχικά κανείς δεν πίστεψε σε αυτό, γι’ αυτό ήμουν ελεύθερη να βάζω τον εαυτό µου σε κάθε σελίδα µε απόλυτη ειλικρίνεια, αποκαλύπτοντας ποια είμαι και ποια δεν είμαι σε σχέση µε την ελληνική γλώσσα.
ΖΗΝΩΝ ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου