Η σφαγή στα Ζαγοροχώρια από τους Ναζί μέσα από τα μάτια ενός επιζήσαντα

Τον εφιάλτη που έζησε όταν στις 15 Ιουλίου του 1943 οι Ναζί εισέβαλαν στα χωριά του Ζαγορίου και πραγματοποίησαν απίστευτες αγριότητες και θηριωδίες αφηγείται ένας από τους επιζήσαντες των σφαγών, ο 94χρονος συνταξιούχος εκπαιδευτικός Φρίξος Τζιόβας.


Ο 94χρονος συνταξιούχος, σε συνέντευξη του στο ΑΠΕ με αφορμή τις εκδηλώσεις Μνήμης της σφαγής του Ζαγορίου, ανακαλεί τα εφιαλτικά γεγονότα που έζησε στις 15 Ιουλίου του 1943: Ήταν μία δυστυχία. Μας έκαιγαν. Βλέπαμε από το βουνό, όπου είχαμε κρυφτεί, το χωρίο μας, τους Ασπράγγελους, μέσα στον καπνό και τις φλόγες. Χαλασμός».
Αφορμή για την άγρια επίθεση των Ναζί, ήταν σύμφωνα με τον κ. Τζιόβα η πληροφορία που είχε φτάσει στην κατοχική διοίκηση πως οι νέοι του χωριού είχαν συναντηθεί στο σχολείο μαζί με αντάρτες του ΕΛ.ΑΣ, έναν έφεδρο αξιωματικό του Ελληνικού Στρατού ο οποίος είχε έρθει από την Μέση Ανατολή τον Αγαθοκλή Κωνσταντινίδη και έναν Αγγλο με το όνομα Τζον. Την επόμενη ημέρα, στις 12 Ιουλίου έφτασε στους Ασπραγγέλους και το πρότυπο τμήμα της ΕΠΟΝ από την Αθήνα, μέχρι που ξεκίνησε ο εφιάλτης…
Στην περιοχή της Ηπείρου κινούνταν μια μεγάλη μηχανοκίνητη φάλαγγα της Μεραρχίας Εντελβάις που απέσπασαν από το ανατολικό μέτωπο προς τον Νότο. Στις 13 Ιουλίου, οι κάτοικοι του χωριού μαζί με τα μέλη της ΕΠΟΝ έδωσαν σκληρή μάχη με τις γερμανικές περιπόλους έξω από το χωριό, με αποτέλεσμα τον θάνατο δύο εικοσάχρονων. Στις 14 Ιουλίου, ήρθε το μήνυμα ότι το χωριό κινδυνεύει και ότι οι κάτοικοι έπρεπε να το εγκαταλείψουν. «Κρύψαμε το πράγματα ,πιστέψαμε ότι θα γίνει αρπαγή, όχι κάψιμο. Τη νύχτα φύγαμε. Το πρωί είδαμε στις φλόγες στα σπίτια μας ,αλλά και στην Ελάτη όπου έκαψαν το μισό χωριό. Μας έκαψαν την εκκλησία του Αγίου Νικολάου και το Μοναστήρι. Τα 122, από τα 140 πέτρινα καστρόσπιτα του χωριού κατέρρευσαν», θυμάται ο κ. Τζιόβας.
Κάποια χωριά στο Ζαγόρι, ήδη έχουν χαρακτηριστεί μαρτυρικά, ενώ με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου προτείνεται να αναγνωριστούν όλα, ενώ με υπογραφές των κατοίκων διεκδικούνται αποζημιώσεις. Ενδεικτικά, στο Γρεβενίτι, έγιναν παρανάλωμα του πυρός και τα 295 σπίτια του χωριού, ενώ εκτελέστηκαν 23 πολίτες .Στα χωριά Ελατοχώρι, Μακρίνο και Λεπτοκαρυά κάηκαν ολοσχερώς όλα τα σπίτια, στη Βοβούσα από τα 84 σπίτια μόνο ένα γλίτωσε την εκδικητική μανία των Ναζί, στην Δόλιανη τα 132 από τα 135, στην Ελάτη τα 56 από τα 70, στο Τρίστενο τα 138 από τα 154 και στο Φλαμπουράρι τα 85 από τα 92 σπίτια.