Λουτράκι: Η αρχαιότερη ελληνική λουτρόπολη

Το Λουτράκι είναι μια πόλη της Κορινθίας, που αποτελεί την αρχαιότερη 

 λουτρόπολη της Ελλάδας και φημίζεται για τα  ιαματικά νερά της. 

Βρέχεται από τον Κορινθιακό κόλπο, ενώ πάνω από την πόλη δεσπόζουν

 τα Γεράνεια όρη. Αποτελεί δήμο του Νομού Κορινθίας, μαζί με την

Περαχώρα -της οποίας αρχικά απετέλεσε επίνειο-, τους Αγίους 

Θεοδώρους, τα Ίσθμια, την Ποσειδωνία, τον Σχίνο, τα Πίσια και 

τους παραθεριστικούς οικισμούς γύρω και κοντά στη Λίμνη Βουλιαγμένης.

Λίγη ιστορία

Στην αρχαιότητα το Λουτράκι ήταν γνωστό σαν «Περαία γη» και 

στη σημερινή του θέση βρισκόταν η αρχαία κώμη Θέρμες ή Θέρμαι. 

Η αρχαία πόλη των «Θερμών», ήταν γνωστή για τις ιαματικές πηγές 

της -λουτρά από τα οποία μάλιστα υιοθέτησε το όνομά της. Θεωρούνταν

 αγαπημένη πόλη των θεών και προστάτιδά της ήταν η Θερμία Αρτέμιδα. 

Εκεί ο Απόλλωνας, θεός του ήλιου και της ψυχικής γαλήνης, και η 

μητέρα των θεών Ήρα είχαν ναούς για τη λατρεία τους.

Ιστορική μαρτυρία για την παρουσία του Λουτρακίου στην 

αρχαιότητα αποτελεί το έργο «Ελληνικά» από τον ιστορικό 

Ξενοφώντα τον Αθηναίο (431-351 π.Χ.). Στο έργο του, αναφερόμενος

 στο βασιλιά της Σπάρτης Αγησίλαο και στην εκστρατεία του κατά της 

Περαίας (σημερινής Περαχώρας) κατά τον Κορινθιακό Πόλεμο

 (395-387 π.Χ.), καταγράφει το γεγονός, ότι ο Αγησίλαος 

στρατοπέδευσε και διανυκτέρευσε στα Θερμά.

Οι περιγραφές των χώρων, συνδυασμένες με τα ιστορικά γεγονότα

 και τα αρχαιολογικά ευρήματα, αποκαλύπτουν αναμφισβήτητα,

 ότι πρόκειται για την περιοχή του σημερινού Λουτρακίου. 

 Κατά την περίοδο της Ρωμαιοκρατίας εξάλλου, οι ιστορικές πηγές

 αναφέρουν ότι με τα ιαματικά νερά του Λουτρακίου γιατρεύτηκε 

ο στρατηγός Σύλλας. Τη σημαντικότητα της περιοχής, μαρτυρεί και 

η ανέγερση εκκλησιών γύρω από τις ιαματικές πηγές στη Βυζαντική περίοδο.

Σε απόσταση μόνο 9 χλμ. από το Λουτράκι υπάρχει το ιστορικό χωριό

 της Περαχώρας. Στην αρχαιότητα ήταν χτισμένο στη θέση της αρχαίας 

Περαίας, η οποία είχε κατοικηθεί ήδη από τους προϊστορικούς 

χρόνους, όπως μαρτυρούν μεσοελλαδικοί και υστεροελλαδικοί χώροι που

 έχουν ανασκαφεί στην ευρύτερη περιοχή. Η ακμή της περιοχής 

εντοπίζεται μεταξύ των ετών 750-725 π.Χ., όταν αυτή πέρασε 

από την κυριαρχία των Μεγαρέων στους Κορινθίους.

Αδιάψευστοι μάρτυρες αποτελούν τα ερείπια της οχύρωσης της 

Αρχαίας Οινόης (Σχοίνος), καθώς και τα ερείπια της οχύρωσης 

αλλά και των κλασικών τάφων του Περαίου (περιοχή Ασπροκάμπου).

 Η σημαντικότερη όμως εγκατάσταση σημειώθηκε βορειοδυτικά της 

Περαχώρας, στη Λίμνη της Βουλιαγμένης η «Εσχατιώτις» όπως 

ονομαζόταν τότε. Εκεί υπάρχει το περίφημο Ηραίον, με τον αρχαίο 

οικισμό του και τα δύο ιερά της Ήρας Ακραίας (9ος αι.) και Ήρας 

Λιμενίας ( 8ος αι.), στα οποία αποκαλύφθηκαν σημαντικότατα 

ευρήματα, όπως ομοιώματα ναών, είδη κεραμικής τέχνης, αργυρά 

και χρυσά νομίσματα, χάλκινα σκεύη και πολλές σφραγίδες. Τη 

σημαντικότητα του χώρου μαρτυρούν οι κρήνες, οι δρόμοι 

και οι δεξαμενές που υποδηλώνουν την ύπαρξη εξελιγμένου

υδροσυλλεκτικού συστήματος.

Αλλά και στη νεώτερη Ελληνική Ιστορία η σημερινή περιοχή 

του Δήμου Λουτρακίου – Περαχώρας διαδραμάτισε σημαντικό

 ρόλο, τόσο κατά την Επανάσταση του 1821 όσο και μετά τη

 σύσταση του Ελληνικού κράτους. Η συμμετοχή των κατοίκων 

της περιοχής στον Αγώνα ήταν πολύτιμη, ενώ η γεωγραφική θέση

της περιοχής βοήθησε σημαντικά.

Οι κάτοικοι της περιοχής, με όνομα Δερβενοχωρίτες, πήραν

 μέρος σε όλες τις μάχες της περιοχής και συνέτριψαν τη 

στρατιά του Δράμαλη στην ονομαστή μάχη της Περαχώρας 

(25-27 Σεπτεμβρίου 1822). Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια

 (27/9/1831) τα γεγονότα που ακολούθησαν είχαν ως επίκεντρο 

την Περαχώρα και το Λουτράκι, ενώ οι αντιπολιτευόμενοι έκαναν 

την Περαχώρα κέντρο της αντιπολιτευόμενης δραστηριότητάς τους 

υπό τον Ι. Κωλέττη. Ο Δήμος περιλαμβάνει και την περιοχή της 

Ισθμίας στις ακτές του Σαρωνικού, πόλη ονομαστή από την

 αρχαιότητα για τους περίφημους αγώνες που οργανώνονταν εκεί, τα «Ίσθμια».

Ο σεισμός του 1928

Το 1928 το Λουτράκι καταστράφηκε τελείως από τον ισχυρό 

σεισμό της Κορίνθου. Διασώθηκαν μόνο μερικά κτήρια στο μικρό 

βραχώδες ακρωτήριο μεταξύ του πάρκου και των ιαματικών πηγών.

 Συγκροτήθηκε τότε οργανισμός ανοικοδόμησης, που κατασκεύασε

 πολλά αντισεισμικά κτήρια σύμφωνα με τις αντιλήψεις της τότε τεχνολογίας.

Πρόκειται για απλά, αυστηρά διώροφα κτήρια κατασκευασμένα εξ 

ολοκλήρου από μπετόν. Αρκετά υπάρχουν ακόμα στον κεντρικό 

δρόμο. Με τα μπάζα των κατεδαφισμένων κτηρίων και με γαίες που

 υποχώρησαν από το ύψωμα Γκράβα, επιχώθηκε μεγάλο μέρος της

 βόρειας πλευράς της ακτής και δημιουργήθηκε το πλούσιο

 μεγάλο δημοτικό πάρκο. Κτίστηκε επίσης η ιαματική πηγή με το 

χαρακτηριστικό κυκλικό σχήμα, διακοσμημένη εσωτερικά με πλούσια

 μεγάλα ψηφιδωτά που φιλοτέχνησαν καλλιτέχνες και φοιτητές της

 σχολής Καλών Τεχνών.

Στις 24 Φεβρουαρίου του 1981 το Λουτράκι χτυπήθηκε ξανά 

από τριπλό σεισμό, με αποτέλεσμα μερικές καταρρεύσεις κτηρίων

 και πολλές ζημιές. Πιο εντυπωσιακή ήταν η κατάρρευση του οκταώροφου 

ξενοδοχείου, που βρισκόταν στον χώρο όπου αργότερα κτίστηκε το 

καζίνο και ενός ακόμα πολυόροφου ξενοδοχείου στην οδό Κορίνθου.

 Στον ίδιο σεισμό υπήρξε σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή της 

Περαχώρας. Τις ζημιές αυτές ακολούθησαν εκτεταμένες εργασίες 

ενίσχυσης των φερόντων οργανισμών των περισσοτέρων κτηρίων.

 Σήμερα το Λουτράκι θεωρείται ιδιαίτερα θωρακισμένη πόλη 

απέναντι στο ενδεχόμενο νέου σεισμού.

Οι ιαματικές πηγές – Η πρώτη Λουτρόπολη

Ιαματικές πηγές ονομάζονται οι πηγές τα νερά των οποίων έχουν θεραπευτικές ιδιότητες. Τα Ιαματικά Νερά, πηγάζουν μέσα από πετρώματα και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους μέχρι την επιφάνεια της Γης, αποκτούν τα ιχνοστοιχεία και τα μεταλλικά συστατικά τους στα οποία οφείλεται και η ιαματική – θεραπευτική τους δράση.

Ο Ηρόδοτος ήταν ο πρώτος που παρατήρησε τη θεραπευτική επίδραση των Ιαματικών Νερών στον άνθρωπο, ενώ ο Ιπποκράτης ήταν αυτός που ασχολήθηκε συστηματικά με το αντικείμενο, κατηγοριοποίησε τις πηγές και κατέγραψε τις ασθένειες στις οποίες είχαν ευεργετική δράση.

Οι γνωστές από αρχαιοτάτων χρόνων θεραπευτικές και ευεργετικές ιδιότητες των νερών του Λουτρακίου, προσφέρουν από τα βάθη των αιώνων πρόληψη και θεραπεία, σε πλήθος παθολογικών, μυοσκελετικών, δερματικών και άλλων παθήσεων, αλλά ταυτόχρονα χαρίζουν ευεξία, χαλάρωση, αναζωογόνηση, αντιγήρανση και απόλυτη αναγέννηση σώματος και πνεύματος. Ήδη από την εποχή του Ιπποκράτη, είχε διαπιστωθεί ότι η υδροθεραπεία σε ζεστό νερό (30 – 31 ^οC), προάγει τη μυϊκή χαλάρωση, μειώνοντας την ευαισθησία στον πόνο, ενώ οι ιδιότητες του ιαματικού νερού σε συνδυασμό με την θερμοκρασία, κατεβάζουν τα επίπεδα της ορμόνης του στρες στον ανθρώπινο οργανισμό.

Το Ιαματικό Νερό Λουτρακίου, έχει συνδέσει το όνομά του από τα πανάρχαια χρόνια, με τη θεραπεία πολλών επιφανών προσωπικοτήτων, μεταξύ αυτών και του Ρωμαίου στρατιωτικού και πολιτικού Λεύκιου Κορνήλιου Σύλλα. Η πρώτη αναφορά για τις αναζωογονητικές του ιδιότητες, γίνεται ήδη από τον ιστορικό Ξενοφώντα, ο οποίος στο έργο του «Ελληνικά IV» αναφέρει, ότι οι Σπαρτιάτες στρατιώτες μετά τις μάχες, για να ξεκουραστούν και να αναζωογονηθούν, κατέφευγαν στη ζωογόνο δύναμη των Ιαματικών Νερών της αρχαίας κώμης των Θερμών.

Η χρήση του Ιαματικού νερού Λουτρακίου συνεχίστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια των Βυζαντινών και μεταβυζαντινών χρόνων και εν συνεχεία το Λουτράκι, με σημείο αναφοράς τα ιαματικά του λουτρά, αναγνωρίστηκε ως μητροπολιτικό κέντρο της τουριστικής Ελλάδας και ως πρώτος θεραπευτικός σταθμός.

Από τα βάθη των αιώνων το ιαματικό νερό του Λουτρακίου, έχει καθιερωθεί σαν σύμβολο φυσικής υγιεινής ζωής, ευεξίας και αναζωογόνησης του σώματος και του πνεύματος. Για το λόγο αυτό, έχει χαρακτηρισθεί ως «Το Νερό της Ζωής».

Το Λουτράκι αποτελεί την κοιτίδα του Ελληνικού Θερμαλισμού. Χαρακτηρίζεται ως η αρχαιότερη λουτρόπολη της Ελλάδος, διότι ενώ από το 1914 ξεκίνησε να λειτουργεί ως οργανωμένος χώρος Θερμαλισμού, η Ελληνική πολιτεία βρισκόταν ακόμα στο στάδιο των προπαρασκευαστικών εργασιών του Ελληνικού τουρισμού.

Η σύγχρονη ιστορία του Λουτρακίου και του Ιαματικού Τουρισμού αρχίζει το 1847, οπότε και πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες αναλύσεις των μεταλλικών υδάτων από τον καθηγητή Τζιοβάνι Μπατίστα Δελβινιώτη. Το 1855 δημιουργούνται οι πρώτες ξύλινες λουτρικές εγκαταστάσεις με 10 λουτήρες, ενώ το 1874 αυτές αντικαταστάθηκαν από λιθόκτιστες. Το 1934 χτίστηκε το απαράμιλλης αρχιτεκτονικής κλασικό κτίριο των Λουτρών ΠολυτελείαςΤο κλασικό αυτό κτίριο ανακαινίσθηκε το 2009 – 2010 και συνδέθηκε αρμονικά με τις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις του νέου υδροθεραπευτηρίου. Τα ιαματικά ύδατα χαρακτηρίζονται υπόθερμα, χλωρονατριούχα, μεταλλικά, ασθενώς αλκαλικά, θερμοκρασίας από 29,5 ^οC έως 31,4 ^οC και ραδιενεργά 31 μονάδες Mache.

Η Λουτροθεραπεία στις πηγές αυτές, που αναβλύζουν από μεγάλο βάθος εδώ και χιλιάδες χρόνια,  έχει ευεργετικά αποτελέσματα στη θεραπεία για αρθροπάθειες, ρευματοπάθειες, για την αποκατάσταση της κινητικότητας μετά από ορθοπεδικά χειρουργεία, ισχιαλγία, οσφυαλγία, αυχενικό σύνδρομο, δισκοπάθεια και βοηθά ιδιαίτερα στην αντιμετώπιση και αποκατάσταση μυοσκελετικών και αθλητικών κακώσεων.

Το Ηραίο και η λίμνη της Βουλιαγμένης

Στα βορειοδυτικά του Λουτρακίου και μετά το καταπράσινο χωριό 

της Περαχώρας, κοντά στο Φάρο του ακρωτηρίου Μαλαγκάβι 

σώζονται τα ερείπια του περίφημου ιερού της Ήρας. Το Ηραίο της

 Περαχώρας αποτελείται από δύο τμήματα και για το λόγο 

αυτό πιστευόταν μέχρι πρόσφατα ότι επρόκειτο για δύο ιερά, 

αφιερωμένα στην Ήρα Ακραία (=στο άκρο της στεριάς) και 

στην Ήρα Λιμενία (=του λιμανιού). Νεότερες ανασκαφές έχουν 

 οδηγήσει σήμερα τους ερευνητές στην άποψη ότι υπήρχε ένα 

και μόνο ιερό, της Ήρας Ακραίας – Λιμενίας. Στο νοτιότερο τμήμα 

ου ιερού -ιερό της Ήρας Ακραίας- η λατρεία άρχισε κατά τη 

γεωμετρική περίοδο και ο πρώτος ναός της Ήρας κτίστηκε το 800 π.Χ.

Τα ερείπια του αρχαίου ναού αφιερωμένου στη θεά Ήρα

 κατηφορίζουν σχεδόν μέσα στο νερό. Η λίμνη (που δεν είναι

 ακριβώς λίμνη γιατί ενώνεται με τη θάλασσα μέσα από ένα 

μικρό κανάλι) περιβάλλεται από φυσικό πευκόδασος 

και θεωρείται μία από τις ομορφότερες της Ελλάδας. Είναι 

ένας κλειστός βαθύς θαλάσσιος κόλπος που επικοινωνεί με τον

 Κορινθιακό με στενό πορθμό πλάτους 6-8 μέτρων όπου 

παρατηρείται σε μικρή έκταση το φαινόμενο εισροής και ε

κροής υδάτων λόγω παλίρροιας.

Για να ξεχωρίζει από την αντίστοιχη λίμνη Βουλιαγμένης της π

ρωτεύουσας, συμπληρώνεται με τον προσδιορισμό Λουτρακίου-Περαχώρας.

Εν μέρει οφείλει το όνομά της στον αρχαιολογικό χώρο του 

Ναού της Ήρας, που βρίσκεται σε απόσταση ενός 

χιλιομέτρου από τη λίμνη. Στην αρχαιότητα ονομαζόταν

 «Εσχατιώτις» ή «Γοργώπις». Σε απόσταση 4 χλμ. προς 

 τα Νότια, στην κατεύθυνση της Κορίνθου βρίσκεται η Διώρυγα της Κορίνθου.

Από τον κόλπο του Ηραίου η θέα των νότιων ακτών του

 Κορινθιακού, με τους ορεινούς όγκους που ξεχωρίζουν

 επιβλητικά στο τοπίο χαρίζουν ένα πανέμορφο ηλιοβασίλεμα

 κατά τις απογευματινές ώρες πάνω ακριβώς

 από το αρχαίο λιμάνι του Ηραίου.

Φωτογραφία του κ. Δημήτρη Τόλιου

Φάρος Μελαγκάβι

Ο φάρος στην Άκρα Μελαγκάβι ή Φάρος Ηραίον (από τον 

αρχαίο ναό της Ήρας που βρίσκεται κοντά του) στη βόρεια είσοδο

 του όρμου της Κορίνθου και τον χωρίζει από τον κόλπο των

 Αλκυωνίδων βόρεια. Oδηγεί τα πλοία που πλέουν στον Κορινθιακό

 και κινουνται προς το λιμάνι και τη διώρυγα της Κορίνθου.

Πρωτολειτούργησε το 1897 με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο και

 χαρακτηριστικό μία λευκή αναλαμπή ανά 10 δλ. και φωτοβολία 

20 ν.μ.. Κατά την διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου ο φάρος 

παρέμεινε σβηστός. Το 1947, στα πλαίσια ανασυγκρότησης 

του φαρικού δικτύου επαναλειτούργησε ως επιτηρούμενος με πηγή 

ενέργειας το πετρέλαιο. Το 1982 ο φάρος ηλεκτροδοτήθηκε, 

 αντικαταστάθηκαν τα μηχανήματα πετρελαίου και λειτούργησε 

ως επιτηρούμενος ηλεκτρικός με χαρακτηριστικό μία λευκή 

αναλαμπή ανά 10 δλ. και φωτοβολία 19 ν.μ.

Και κάτι παραπάνω

• Στο Λουτράκι λειτούργησε το πρώτο καζίνο στην Ελλάδα το 1930. 
• Το σημερινό καζίνο λειτουργεί από το 1995.
• Στο όρος Γεράνεια ακριβώς πάνω από το Λουτράκι βρίσκεται 
• η μονή του Οσίου Παταπίου, κατασκευασμένη τον 11ο αιώνα,
• η οποία προσφέρει εντυπωσιακή θέα προς την Βόρεια Πελοπόννησο, 
• τον ισθμό της Κορίνθου και τον Σαρωνικό.
• Στην περιοχή των ιαματικών πηγών υπάρχει ο ναός του Αγίου 
• Ανδρέα χτισμένος το 1345 από τον Ιωάννη Κατακουζηνό.
• Στην οδό Γ. Λέκκα 60 βρίσκεται το διατηρητέο κτήριο- κατοικοδου.
• που κτίστηκε το έτος 1928. Πρόκειται για διώροφο
•  κτίσμα της δεκαετίας
•  το 1930 και φέρει τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της εποχής του
•  (απλό όγκο και μορφή, συμπαγές κάγκελο, ενδιαφέρουσα πόρτα
•  εισόδου). Κατέχει θέση στον πολεοδομικό ιστό της περιοχής και 
• αποτελεί ενδιαφέρον σύνολο με άλλα κτίσματα της οδού.
• Επίσης, στην οδό Γ. Λέκκα 19 βρίσκεται το διατηρητέο 
• κτήριο του ξενοδοχείου «ΠΑΛΛΑΣ» που κτίστηκε το έτος
•  1923, . Πρόκειται για πενταόροφο ξενοδοχείο του 1923.
•  Επισκευάστηκε το 1928 μετά από σεισμό. Κυριαρχεί 
• ο κατακόρυφος άξονας συμμετρίας. Δύο αντικριστές
•  μαρμάρινες σκάλες σε σχήμα οβάλ, περνούν κάτω από 
• αψιδωτά ανοίγματα. Οι δύο τελευταίοι όροφοι είναι
• ενοποιημένοι μορφολογικά. Το κεντρικό τμήμα τους 
• προεξέχει από οικοδ. γραμμή και καταλήγει σε 
• υπερυψωμένη απόληξη. Οι διακοσμήσεις είναι γραμμικές.
• Ο φέρων οργανισμός αποτελείται από λιθοδομή, πλάκες, 
• οπλισμένο σκυρόδεμα.
• Το Λουτράκι είναι από τις λίγες πόλεις που ακόμα διαθέτουν
•  θερινό κινηματογράφο, έναν από τους ωραιότερα τοποθετημένους 
• αφού βρίσκεται 
•  δίπλα στην θάλασσα και χωρίζει από αυτή με μερικές συστάδες
•  πικροδάφνες και
•  υψηλούς ευκαλύπτους. Πρόκειται για τον κινηματογράφο 
• “Ηλέκτρα” που λειτουργεί
•  για πάνω από 60 χρόνια.

Τέλος περπατώντας στον πεζόδρομο που βρίσκεται στην έξοδο του

 Λουτρακίου υπάρχουν τεχνητοί  καταρράκτες, που θα ενθουσιάσουν 

μικρούς και μεγάλους.