Ιωάννης Μελισσανίδης: Φάτε τους το λαρύγγι, αν χρειαστεί

Όταν ο Ιωάννης Μελισσανίδης κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στις ασκήσεις εδάφους το 1996 στην Ατλάντα, έγινε –στα 19 του- ο νεαρότερος Ολυμπιονίκης στην ιστορία της ενόργανης γυμναστικής.


Όταν μπούχτισε από τον πρωταθλητισμό, στράφηκε στο διεθνές χοροθέατρο και θέατρο, με πιο πρόσφατο ίχνος το one man show στον «Σίσυφο» της Ελπίδας Σκούφαλου, εμπνευσμένο από τον Σάμιουελ Μπέκετ, αλλά και στον «Φαίδρο» του Πλάτωνα, με τη Ρούλα Πατεράκη. Σήμερα, στα 41 του, παραμένει μία sui generis, εμβληματική προσωπικότητα, σε μία κοινωνία που χρειάζεται περισσότερους σαν αυτόν. Ο Ιωάννης Μελισσανίδης αποκαλύπτεται στο Documento, σε μία από τις σπανιότατες συνεντεύξεις του.

-Πώς κατόρθωσε ένα παιδί 19 χρονών να μη ψωνιστεί μετά την κατάκτηση χρυσού Ολυμπιακού μεταλλίου;

Είχα καταθέσει την ψυχή μου και είχα δουλέψει απίστευτα, για αυτό που αγαπώ. Έδωσα το είναι μου. Δεν ήρθε ουρανοκατέβατο ή χαριστικό αυτό το βραβείο, ώστε να λοξέψω. Εάν ως πιτσιρικάς την άκουσα λίγο, μαγκιά μου που την άκουσα. Το κέρδισα! Και πάλι, σήμερα, είμαι το ίδιο παιδί που ήμουν τότε. Ο χαρακτήρας είναι που σε προσγειώνει. Ο ψωνισμένος δεν μπορεί να γίνει δημιουργικός.

-Το περίμενες, δηλαδή, το χρυσό;

Ναι. Ήταν το μοναδικό μετάλλιο που έλειπε από τη συλλογή μου και ήρθε απόλυτα φυσιολογικά. Δεν πήγα στην Ατλάντα απλώς για δυναμικό ‘παρών’, αλλά για να διεκδικήσω την πρωτιά. Προετοιμάστηκα σαν Σπαρτιάτης, ξύπνησα, πλύθηκα, αφοσιώθηκα, δεν μιλούσα σε κανέναν ετοιμάστηκα για πόλεμο. Ή ταν ή επί τας, είπα. Και όταν ανέβηκα στο ταπί, κάρφωσα με τα μάτια μου τον έφορο. «Εάν με αδικήσετε για χάρη των Κινέζων και των Ρώσων, θα σας φάω το λαρύγγι», είπα με το βλέμμα μου.

-Θυμάσαι τι μας είπες, όταν κατεβήκαμε από τα δημοσιογραφικά για τις πρώτες δηλώσεις;

Αυτό που μου είχε διδάξει ο δάσκαλός μου, ο κύριος Τουρτούρας. «Κλείσε την Ελλάδα μέσα σου και θα αισθανθείς κάθε είδους μεγαλείο». Στο κορμί και στην ψυχή μου κουβαλούσα 10 εκατομμύρια Έλληνες. Είπαν ότι ξανάφερα την καλλιτεχνία στην ενόργανη γυμναστική, με το πρόγραμμά μου. Το πρόγραμμά μου είχε τη μεγαλύτερη αντικειμενική αξία. Τις επόμενες δύο μέρες δεν κοιμήθηκα καθόλου και προσπαθούσα να ζήσω την ανάταση σε απόλυτο βαθμό. Μη ξεχνάτε ότι μας την είχαν κλέψει, εκείνη την Ολυμπιάδα. Τρέφω παθολογική λατρεία για αυτόν τον τόπο.

-Μα, πώς την αντέχεις την Ελλάδα; Τι της βρίσκεις;

Θα με εμπνέει πάντοτε ο αθλητισμός, η τέχνη, η φιλανθρωπία, η διανόηση, η πολιτική. Ελπίζω ότι η καινούρια γενιά θα αποδειχθεί καλύτερη. Τα νέα παιδιά είναι μορφωμένα και ταξιδεύουν πολύ. Καταλαβαίνουν ότι δεν περιστρέφονται τα πάντα γύρω από τον τόπο μας. Είναι κάποιας μορφής ψυχοπάθεια, ο εγωκεντρισμός της Ευρώπης. Προσωπικά εντυπωσιάστηκα από τον τρόπο σκέψης των Ασιατών.

-Δεν υπάρχουν στοιχεία που σε ενοχλούν;

Ναι. Δείξε μου το τώρα σου, όχι το παρελθόν σου. Να σέβεσαι τους αρχαιολογικούς τόπους, τα ωραία κτίρια, το φυσικό κάλλος. Αφού έχεις την ευαισθησία να επισκεφτείς μία υπέροχη παραλία, γιατί τη βρωμίζεις με γόπες; Κάτσε σπίτι σου, καλύτερα. «Δημιουργία είναι να καταστρέφεις», διάβασα σε ένα κακόγουστο γκραφίτι. Όχι. Δεν είναι έτσι. Κόντεψα να χειροδικήσω, όταν είδα έναν οδηγό να κορνάρει και να χυδαιολογεί με την τσιγαρούκλα στα χείλη, προς μία έγκυο που προσπαθούσε να περάσει τον δρόμο από τη διάβαση. Ίσως έπρεπε να το κάνω!

-Δυσκολεύομαι να σε φανταστώ θυμωμένο.

Σιχαίνομαι την υποκρισία και δεν μπορώ να ανεχθώ τον φιλοτομαρισμό. Οι άνθρωποί μου είναι όλοι ντόμπροι. Ο αναίσθητος άνθρωπος είναι επικίνδυνος. Γιατί να δείξω εγώ ευαισθησία απέναντι στον αναίσθητο; Όταν βλέπω παρκαρισμένο αυτοκίνητο που μπορεί να προκαλέσει θανατηφόρο ατύχημα, κατεβαίνω και γράφω αθυρόστομα σημειώματα στο παρμπρίζ. Με κανονικές βρισιές, όχι ευγένειες και πληθυντικό.


-Λες ότι κρύβεις τρέλα μέσα σου. Τι είδους τρέλα;

Ό,τι εξιτάρει το μυαλό και διεγείρει τον εγκέφαλο κάνει το μάτι μου να γυρίζει. Θέλω το ρίσκο, την αδρεναλίνη στα κόκκινα. Να μάθω και να ζήσω πράγματα. Τον αθλητή της ελεύθερης αναρρίχησης ή αυτόν που σχοινοβατεί από κτίριο σε κτίριο, τον θαυμάζω και τον ερωτεύομαι. Φλερτάρει με τον θάνατο, σε κάθε δευτερόλεπτο. Είναι συγκλονιστικό αυτό που κάνουν. Θέλω να μπω στο μυαλό τους…

-Μπορείς να περιγράψεις τον εαυτό σου με πέντε επίθετα;

Ασυμβίβαστος. Δίκαιος, Εγωιστής. Ανατρεπτικός. Να πω και κάτι που δεν μου αρέσει στον χαρακτήρα μου; Είμαι ευερέθιστος, με απρόβλεπτο τρόπο. Εκεί που δείχνω την υπομονή του Ιώβ και το βλέμμα του Βούδα, μπορεί να επιτεθώ χωρίς μέτρο. Ακόμα και σε κάποιον που αγαπώ.

-Είσαι εσωστρεφής; Μοναχικός;

Και ναι και όχι. Κάποτε κλείνω στον εαυτό μου, άλλοτε όμως τα κάνω μπάχαλο, από τα γέλια, με την παρέα μου, για παράδειγμα στο μετρό όπου όλοι είναι σοβαροί και στριφνοί. Είμαι διαολάκι και ζω για τη χαρά της ζωής. Μου αρέσει να κάνω φάρσες και να μου κάνω φάρσες. Ακόμα και αν αναγκαστώ να φορέσω γραβάτα, θα ντυθώ με νεανική διάθεση. Μέσα μου, είμαι ακόμη 12-13 ετών. Τώρα τελειώνω το δημοτικό και μπαίνω στην εφηβεία!


-Έκλεισες τα 41, ωστόσο. Πώς θα είσαι στα 55 σου;

Με μία βαλίτσα στο χέρι, για να ταξιδεύω. Είμαι βέβαιος ότι ο Οδυσσέας μελαγχόλησε οικτρά όταν επέστρεψε στην Ιθάκη! Και μετά από λίγο ξανάφυγε. Προσωπικά με στιγμάτισε ένα ταξίδι στο Νότιο Σουδάν, σε ανθρωπιστική αποστολή. Παρ’όλο που οι άνθρωποι στην Αφρική ζουν για μία γουλιά νερό και μία μπουκιά ρύζι, είδα εκεί τα πιο ευτυχισμένα και καθαρά μάτια. Τα παιδιά περίμεναν το δικό μας σύνθημα για να μοιραστούν τα παιχνίδια. Βλέπαμε τη χαρά στο πρόσωπό τους, αλλά δεν έτρεχαν να τα πάρουν στα χέρια τους. «Άρμεγε με τα μάτια σου το φως της Οικουμένης», έγραψε ο Ρίτσος. Είμαι ικανός να τα παρατήσω όλα με 2-3 φίλους και να φύγω μακριά. Σε αναζήτηση της ψυχής μου.

-Πώς αυτοπροσδιορίζεσαι, επαγγελματικά; Τι γράφει η ταυτότητά σου;

Αθλητής ήμουν, είμαι και θα είμαι μέχρι να πεθάνω. Πειραματίζομαι με την τέχνη, αλλά ένα πτυχίο δεν σε κάνει πιλότο. Οι ώρες στο σανίδι κάνουν τον ηθοποιό. Σπούδασα κάτι που αγαπούσα και πιστεύω ότι το υπηρετώ με σοβαρότητα. Είναι συμπόσια, οι συζητήσεις με ανθρώπους όπως η Ρούλα Πατεράκη η Ρένη Πιττακή, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, η Ειρήνη Παππά, ο Ίαν ΜακΚέλεν. Η διανόηση, η κυνικότητα, η οξυδέρκειά τους είναι ερωτεύσιμα στοιχεία, Ακόμη βρίσκομαι σε βρεφική ηλικία, ως ηθοποιός. Ούτε καν νηπιακή.

-Τι θα συμβούλευες ένα νέο παιδί, για τη ζωή του;

Να αμφισβητεί τους πάντες και τα πάντα. Με επιχειρήματα, όμως. Πρώτα να μελετήσει και μετά να αμφισβητήσει. Όχι να γίνει επαναστάτης χωρίς αιτία. Να δουλέψει για το όνειρό του και να μην αφήσει κανέναν να το σκοτώσει, αυτό το όνειρο. Φάτε τους το λαρύγγι αν χρειαστεί!

-Έχεις δεχθεί bullying, στα παιδικά σου χρόνια;

Και ποιος δεν έχει δεχθεί; Ακόμα και τα παιδιά από τους ίδιους τους γονείς τους. Εάν επέμβει ο δάσκαλος, μπορεί να δεχθεί και ο ίδιος παρενόχληση από τους προϊσταμένους του. Ή από τους γονείς. Ή από τα ίδια τα παιδιά. Είναι ένας φαύλος κύκλος, ένα ντόμινο. Εγώ είχα τον χαρακτήρα και τη δύναμη για να ανταποδώσω το bullying. Έτρωγα ξύλο, αλλά έριχνα κιόλας. Αγρίευα. Όποιος με πλησίαζε ήξερε ότι θα τις φάει. Έχω παίξει μπουνιές στο σχολείο. Δεν μάσησα, αλλά τους μάσησα. Άλλα θύματα όμως δεν έχουν την ίδια δύναμη. Δέχομαι μηνύματα ακόμα και από παιδιά που σκέφτονται ακόμα και την αυτοκτονία. Τους κοροϊδεύουν επειδή είναι γκέι ή για τα κιλά τους ή επειδή φοράνε γυαλιά. «Μη μασάτε», τους λέω. «Μιλήστε σε κάποιον. Μη ντραπείτε».

-Όποιος φαίνεται διαφορετικός είναι και πιο ευάλωτος.

Η διαφορετικότητά σου είναι η μοναδικότητά σου. Όσοι ξεχώρισαν, ήταν διαφορετικοί, επομένως μοναδικοί. Εσύ είσαι ο δυνατός της υπόθεσης. Να είσαι ο εαυτός σου. Εγώ, την αντροσύνη μου την έδειξα με τη στάση ζωής μου και με όσα πέτυχα σε αυτό που αγαπώ. Αξιοπρέπεια είναι η υπερηφάνεια. Αξιοπρεπής είσαι όταν σέβεσαι τον απέναντι.

-Πρέπει να έχει φωνή ο αθλητής; Σε ποιο συλλαλητήριο θα κατέβαινες;

Μα έχω κατέβει, πολλές φορές, από μαθητής ακόμη. Για τη Μακεδονία, για το Ιράκ, για τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία, για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Για την παιδεία. Για την τέχνη. Για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων. Για το σύμφωνο συμβίωσης, εννοείται. Είναι δική μου, εσωτερική ανάγκη να τοποθετηθώ. Δεν το κάνω για να επηρεάσω τους άλλους. Ακόμα και η μη θέση, είναι θέση. Η ειλικρίνεια αγκαλιάζεται από την κοινή γνώμη. Το έχω εισπράξει αυτό. Δεν έχω κρύψει ποτέ τίποτα. Η ζωή είναι πολυδιάστατη και πολυγαμική.

-Υπάρχει κάτι που σου λείπει; Κάτι που δεν έχεις.

Έχω τα πάντα. Είμαι ευτυχισμένος, έζησα δυνατούς έρωτες, έχω τους γονείς και τα αδέλφια μου. Θα ήταν ύβρις, να δηλώσω ότι κάτι μου λείπει. Αυτό που μου λείπει, θα το αποκτήσω. Ή θα παλέψω για να το αποκτήσω. Προσεύχομαι μόνο για την υγεία των δικών μου ανθρώπων.

-Σε ποιον θεό;

Πιστεύω ότι υπάρχει κάτι, αλλά είμαι άθρησκος. Κανένας θεός δεν ισχυρίστηκε ποτέ ότι η δική του θρησκεία είναι καλύτερη από τις άλλες και πρέπει να οδηγήσει σε πολέμους. Δεν πρόκειται να ζητήσω τίποτε από τον Θεό. Θα μου πει: «Είμαι απασχολημένος με άλλα, μικρέ μου! Στρώσου στη δουλειά, διάβασε και θα κατακτήσεις όσα επιθυμείς».


ΔΕΚΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΙΩΑΝΝΗ

1. Φυλάει το χρυσό μετάλλιο της Ατλάντα σε θυρίδα. «Δεν το βλέπω συχνά, αλλά το κουβαλάω μέσα μου. Δεν έχει μεγάλη αξία ως αντικείμενο. Η αξία του κρύβεται σε αυτό που συμβολίζει», λέει. «Το κοστούμι που φορούσε η Μελίνα στη ‘Μήδεια’, η ίδια το έκανε πολύτιμο».

2. Ίνδαλμά του είναι η Μαρία Κάλλας. «La divina», την αποκαλεί. «Γοητευτική, δυνατή, πειθαρχημένη, τελειομανής, πραγματικό ηφαίστειο και στοιχείο της φύσης». Λατρεύει επίσης τον Ελύτη και τον Καζαντζάκη.

3. Αμέσως μετά την απονομή στην Ατλάντα, του ζήτησε αυτόγραφο η Νάντια Κομανέτσι. «Υπό τον όρο να μου δώσετε πρώτα το δικό σας», απάντησε εκείνος, με τρεμάμενη φωνή.

4. Δεν είναι ποδοσφαιρόφιλος, αλλά παρακολουθεί φανατικά τα Μουντιάλ, «για το υψηλότατο επίπεδο του ανταγωνισμού».

5. Θα ήθελε να μάθεi βιολί. «Κάνει την καρδιά μου να σκιρτάει. Όποτε συναντώ βιολιστή, του ζητάω να παίξει λίγο. Όπως μου ζητάνε εμένα να κάνω μία κατακόρυφο! Και δεν χαλάω χατίρι».

6. Η επόμενη δουλειά του θα είναι μάλλον «κάτι με τον Ρίτσο» ή «κάτι με τον Ζαν Ζενέ, αλλά όχι τον Καυγατζή που μου ταιριάζει». Θα συμμετάσχει και στην Πολιτιστική Ολυμπιάδα του 2020 στο Τόκιο.

7. Έχει δεχθεί προτάσεις «από δύο - τρία κόμματα», για να κατέβει στον πολιτικό στίβο. «Θα το κάνω μόνο αν καταλάβω ότι μπορώ να βοηθήσω τα νέα παιδιά και για τα παππουδάκια μας. Για το γεροντάκι, που μία μέρα με πλησίασε και μου έβγαλε το καπέλο που φορούσε".

8. Δεν έχει τηλεόραση στο σπίτι του, αν και συμμετείχε σε τηλεοπτικό So You Think You Can Dance. «Ήταν μία εκπομπή δημιουργίας με πρωτοστάτη τον Κωνσταντίνο Ρήγο», εξηγεί το σκεπτικό του

9. Στην αθλητική καριέρα του μέτρησε 4 κατάγματα στα χέρια, 4 κατάγματα στα πόδια, 5 κήλες μεσοσπονδύλιου δίσκου και 2 σπασμένα πλευρά.

10. Δεν έχει ακουστά τον Δημήτρη Διαμαντίδη ούτε τον Αχιλλέα Μπέο.

ΤΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΛΙΣΣΑΝΙΔΗ

* Υπήρξε πρώτος και νεώτερος Χρυσός Ολυμπιονίκης, Παγκοσμιονίκης και πρωταθλητής Ευρώπης (7 ευρωπαϊκά μετάλλια) του ελληνικού αθλητισμού στην Ενόργανη Γυμναστική και ο μοναδικός Έλληνας του αθλήματος του που φέρει δύο Ολυμπιακούς τίτλους σε δύο διαφορετικά αγωνίσματα. * Δύο ασκήσεις στον Παγκόσμιο βαθμολογικό κώδικα ονομάζονται "Άλμα Μελισσανίδη". * Είναι ο μοναδικός Έλληνας Ολυμπιονίκης που η υπογεγραμμένη μπλούζα του βρίσκεται στο Διεθνές Ολυμπιακό Μουσείο στην Λωζάννη μαζί με τους κορυφαίους αθλητές όλων των εποχών. * Στο Ολυμπιακό πάρκο της Ατλάντα υπάρχει μαρμάρινη επιγραφή με το όνομα του. * Τιμήθηκε από τον τότε Δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης και νυν Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν καθώς και με το βραβείο fair play "Αbdi Ipekci" για την κίνηση του να δωρίσει το χρυσό Πανευρωπαϊκό μετάλλιο που κέρδισε στον αδικοχαμένο Τούρκο συναθλητή του Μουράτ Κανμπας που σκοτώθηκε σε τροχαίο λίγες εβδομάδες πριν τον αγώνα. * Ξεκίνησε τις σπουδές του με την Ιατρική αλλά η αγάπη του για το θέατρο τον οδήγησε στην Αμερικανική Ακαδημία θεάτρου-ΑΑDA στο Λος Άντζελες, στην Βασιλική Ακαδημία RADA στο Λονδίνο και στο Central School of Speech and Drama. * Συμμετείχε στην ταινία μικρού μήκους "Καλιγούλας" βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Γκορ Βινταλ σε σκηνοθεσία Φραντσέσκο Βετολλι και με casting βραβευμένων με Όσκαρ ηθοποιών όπως η Ελεν Μιρεν, Μπενισιο Ντελ Τορο. * Ερμήνευσε χορευτικά τον "Ικαρο" στο Ευρωπαϊκό φεστιβάλ Δελφών σε παράσταση εμπνευσμένη από τον Άγγελο Σικελιανό μαζί με την Ρενη Πιτακκη στο ρόλο της Σίβυλλας σε σκηνοθεσία Ελπίδα Σκουφαλου. * Διάβασε με την Ολια Λαζαριδου σε σκηνοθετική επιμέλεια του Παντελή Βούλγαρη ποιήματα του Κ.Π.Καβαφη στα πλαίσια της πολιτιστικής πρωτεύουσας Ευρώπης στη Θεσσαλονίκη. * Έπαιξε τον "Σίσσυφο" εμπνευσμένο από το σύμπαν του Σάμιουελ Μπέκετ σε σκηνοθεσία Ελπίδας Σκουφαλου στο Λονδίνο και Λος Αντελες με διθυραμβικές κριτικές. * Ερμήνευσε και χορογράφησε σε παγκόσμια πρώτη την "Ιθάκη" του Κ. Π. Καβάφη σε μουσική Βαγγέλη Παπαθανασίου, αφήγηση Σον Κόνερι και σκηνοθετική επιμέλεια Κωνσταντίνου Ρηγου.

Νίκος Παπαδογιάννης