Η Μάχη της Περαχώρας

Εν όψη του τριημέρου της επετείου της Μάχης της Περαχώρας που αρχίζει αύριο στην Ιστορική έδρα του Δήμου μας έκρινα σκόπιμο να ξαναθυμηθούμε λίγο την Μάχη της Περαχώρας έτσι όπως την αποδίδουν τα βιβλία του Λ. Αποστολίδη και Τ. Παπαδημητρίου

Γ.Α

Όταν η στρατιά του Δράμαλη έπαθε πανωλεθρία στα Δερβενάκια, ο Κολοκοτρώνης για να εμποδίσει το Δράμαλη να περάσει στη Στερεά Ελλάδα αλλά και το Χουρσίτ-πασά να κατέβει στην Πελοπόννησο, απέκλεισε τα περάσματα των Γερανείων. Πα το λόγο αυτό έστειλε το Δημ. Υψηλάντη, το Νικηταρά και τον Παπαφλέσσα, ο οποίος με λόγια φλογερά ξεσήκωνε τους Δερβενοχωρίτες. Ο Υψηλάντης μαζί με το Νικηταρά στρατοπέδευσαν στον Ισθμό. Ταυτόχρονα ειδοποιήθηκε και ο Οδ. Ανδρούτσος να καταλάβει τα Γεράνεια και τα υψώματα της Περαχώρας. Μαζί του ήταν και οι Δερβενοχωρίτες με τον καπετάν Γιώργο Λύκο Χελιώτη και τον καπετάν Κεφάλα. Οι Έλληνες ενισχύθηκαν από ένα τακτικό σώμα φιλελλήνων αξιωματικών μ' επικεφαλής τον Αντισυνταγματάρχη Κουβερνάτι, ο οποίος με 250 άντρες κατέλαβε τους πρόποδες των Γερανείων.

Οι οπλαρχηγοί άναψαν φωτιές στα υψώματα της Περαχωρας και σ' άλλα σημεία των Δερβενιών για να θεωρήσουν οι Τούρκοι ότι είχε συγκεντρωθεί μεγάλος αριθμός στρατιωτών.

Όταν οι Τούρκοι αντιλήφθηκαν ότι θα ήταν πολύ δύσκολο να καταλάβουν την περιοχή της Περαχώρας απ' τη στεριά, επιβίβασαν το στρατό τους σε καράβια. Οκτώ χιλιάδες [8.000] Τούρκοι, όπως μαρτυρεί ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, μεταφέρθηκαν με φορτηγά πλοία κι αποβιβάστηκαν στις ακτές του Ηραίου και στα Στραβά. Στο μεταξύ οι Περαχωρίτες και οι Μπισιώτες είχαν καταλάβει τα παραθαλάσσια μέρη και τη Ρίζα. Στις 25 και 26 Σεπτεμβρίου υποδέχτηκαν μ' ομαδικές μπαταρίες κρυμμένοι πίσω από πρόχειρα οχυρώματα τους Τούρκους, που αποβιβάστηκαν στη θέση «Αγριλιός» της Περαχώρα. Με μεγάλη δυσκολία προχώρησε ο Τούρκικος στρατός προς το χωριό της Περαχώρας. Σύμφωνα με το σχέδιο, οι Δερβενοχωρίτες είχαν καταλάβει τις πευκόφυτες βουνοπλαγιές, ώστε να θεωρηθεί ότι οι κάτοικοι του χωριού είχαν εγκαταληφθεί στην τύχη τους. Κάτω απ' το έδαφος, όπως μας πληροφορεί ο Λ. Αποστολίδης, είχαν τοποθετηθεί μέσα σ' αποθήκες που κατασκεύασαν μόνοι τους μεγάλες ποσότητες ρετσινιού καλυμμένες από μπαρούτι. Όταν οι Τούρκοι μπήκαν στο χωριό, ορισμένοι γενναίοι αγωνιστές άναψαν το μπαρούτι μόλις δόθηκε το σύνθημα απ' τις καμπάνες των Ταξιαρχών. Τεράστιες φλόγες υψώθηκαν απ' την έκρηξη στον αέρα. Οι Τούρκοι έπαθαν πανωλεθρία. Τότε όρμησαν απ' τις βουνοπλαγιές οι άλλοι ατρόμητοι αγωνιστές και το απόγευμα, αφού έφτασαν κι οι ενισχύσεις απ' το στρατό του Νικηταρά στον Ισθμό, κατάφεραν να δώσουν ένα σοβαρό χτύπημα στον εχθρικό στρατό. Λέγεται πως μερικοί Περαχωρίτες για να δημιουργήσουν ακόμη μεγαλύτερο πανικό στους Τούρκους φώναζαν στ' Αρβανίτικα:

Έρδε Νικηταρά  Ήρθε ο Νικηταράς  Έρδε Φλέσσα,Έρδε Κεφάλα, Έρδε Κολοκοτρώνη

Ορισμένοι άλλοι Περαχωρίτες, κατά την παράδοση, είχαν φτάσει στο ύψωμα που βρισκόταν πάνω απ' το στρατηγείο του αρχηγού των Τούρκων, Αλή, και καθώς κατρακυλούσαν μεγάλα κομμάτια βράχων έτρεψαν σε φυγή τους Τούρκους, που απ' τον πανικό τους αλάλαζαν : «Βάρδα Αλή». Εξαιτίας αυτού η περιοχή ονομάζεται και σήμε­ρα "Βαρδαλή". Ο Υψηλάντης σ' επιστολή του αναφέρει ότι οι νεκροί των Τούρκων ξεπερνούσαν τους διακόσιους ενώ απ' τους Έλληνες ήταν μόνο τέσσερις.

Σημασία της Μάχης της Περαχώρας

Η μάχη της Περαχώρας ήταν πολύ σημαντική. Πρώτα απ' όλα γινόταν πιο απελπιστική η κατάσταση του Δράμαλη, ο οποίος είχε αποκλειστεί στην Κόρινθο και δεν μπορούσε να περιμένει πια βοήθεια απ' τα στρατεύματα της Στερεάς Ελλάδας. Ο ίδιος μάλιστα πέθανε στην Κόρινθο προσβεβλημένος από ελονοσία.

Αλλά η νίκη αυτή των Ελλήνων στην Περαχώρα έδωσε κουράγιο κι εμψύχωσε τους Έλληνες αγωνιστές στα νησιά του Αργολικού Κόλπου και τους πολιορκημένους του Ναυπλίου. Αν μάλιστα, όπως υποστήριξε σε γράμμα του ο Νικηταράς, είχαν στείλει απ' την Ύδρα τρία μόνο Ελληνικά πλοία, τότε θα είχαν αφανίσει ολοκληρωτικά τους Τούρκους.

Ο Αλέξης Πετρόπουλος αναφέρει ακόμη ότι οι Περαχωρίτικες ακτές αποτέλεσαν ορμητήριο εναντίον των Τούρκικων πλοίων. Ο φιλέλληνας πλοίαρχος Άστιγξ παρενοχλούσε από κει τον Τούρκικο στόλο και βοηθούσε να περνούν τα Ελληνικά στρατιωτικά τμήματα ελεύθερα απ' το Μοριά στη Ρούμελη.