ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΕΙΟ ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΑ

Τι σημαίνει προσωπείο και ποια η ειδοποιός διαφορά προσωπείου προσώπου;
Μπορεί ένα πρόσωπο να  διαθέτει κάποιο προσωπείο; Μπορεί να διαθέτει πέραν του ενός προσωπεία; Μπορεί ο άνθρωπος, να ενσωματώνει στην πραγματικότητα της οντολογίας του προσωπεία εντός προσώπου;


Τι σημαίνει προσωπείο; Είναι η μάσκα που φοράμε στις καρναβαλίστικες εκδηλώσεις μας; Είναι η διπροσωπιά όπως λέει λαϊκά και εύστοχα ο θυμόσοφος λαός; Το πρόσωπο του Ιανού, ο άνθρωπος-διπρόσωπος, απαντάται στην ηθική προσέγγιση των ανθρώπινων πράξεων.
Στην πραγματικότητα όμως, το προσωπείο είναι πρωτογενώς η σύγχρονη έκφανση της ανθρώπινης υπαρξιακής θεωρίας.  Το πόσο σύγχρονη είναι μια θεωρία, που εδραιώθηκε από την προσέγγιση του ανθρώπου στην πορεία του ιστορικού υλισμού, είναι μάλλον ένα ερώτημα που θα μας οδηγήσει να επιστρέψουμε αρκετούς αιώνες πίσω, την περίοδο της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας στην έννοια της persona.  Χρηστική προσέγγιση του ανθρώπου. Ο άνθρωπος ορίζεται ως το σύνολο των ιδιοτήτων που επιτελεί σε μια κοινωνία. Δηλαδή, ο άνθρωπος ως δεκανίκι του κοινωνικού ιστού και όχι ο άνθρωπος ως ενεργός πηγή αέναης λειτουργίας της κοινωνίας.
Ο άνθρωπος εξοβελίστηκε από το κέντρο του κοινωνικού γαλαξία και μετατράπηκε σε κάποιον μακρινό πλανήτη αν όχι σε κάποιο διάττοντα αστέρα. Το κέντρο της κοινωνίας είναι πλέον οι ανάγκες της. Ποιος ορίζει τις ανάγκες της κοινωνίας; Ο καινοφανής απτός θεός, το χρήμα (ή μάλλον καλύτερα ο ξεχασμένος σε λήθαργο απτός θεός του ανθρώπου). Έτσι ο άνθρωπος καλείται να ενσωματώσει ως πρόσωπο δεκάδες προσωπεία, το προσωπείο του εργαζόμενου, το προσωπείο του συνδικαλιζόμενου, το προσωπείο του κομματικοποιημένου, του γονέα, του ανύπαντρου, του μαθητή, του άνεργου, του πλούσιου, του φτωχού και τέλος (χαριστικά ίσως) το προσωπείο του ανθρώπου. Πόση φαιδρότητα κρύβεται άραγε, πίσω από την υποβάθμιση της έννοιας του ανθρώπου από οντολογική πραγματικότητα σε συμβατική ιδιότητα. Ο άνθρωπος έγινε άτομο.
Ποιο είναι όμως πλέον το προσωπείο που φορεί ο Νεοέλληνας, ή μάλλον  ποια είναι τα προσωπεία που φορεί ο σύγχρονος ταλαίπωρος ξενιτεμένος Έλλην; Ξενιτεμένος ή καλύτερα νομάς, νομάς αξιών, νομάς ιδεολογιών, νομάς μορφωμάτων που εξυψώνονται ως αλάθητες ιδεολογίες. Ο Νεοέλληνας δέχεται τα ίδια προσωπεία που δέχεται ο κάθε δυτικής υλιστικής νοοτροπίας σύγχρονος άνθρωπος, η αναφορά των οποίων έγινε παραπάνω. Δεν αποδέχεται τον εαυτό του και τους γύρω του σαν ανθρώπους κι ας το «παίζει» ανθρωπιστής, αποδέχεται τον εαυτό του σαν γρανάζι ενός μηχανήματος (κοινωνία), ο άνθρωπος υποτάσσεται στην κοινωνία, δηλαδή στον Υλισμό. Έχει πάψει προ πολλού να πλάθει την κοινωνία προς όφελός του.
Όφελος της κοινωνίας είναι η ύλη, το απτό, το άμεσο, το βραχυχρόνιο, το χρήσιμο και όχι το ανώτερο, το αγαθό, το μακροχρόνιο, το άυλο και άχραντο. Θυμηθείτε πόσες πορείες γίνονται κάτω από το ευαγγέλιο των εργασιακών δικαιωμάτων, του ύψους των μισθών, των επιφανειακών μεταρρυθμίσεων που σήμερα έχουν ανατραπεί σωρηδόν, γιατί πολύ απλά ήταν ε π ι φ α ν ε ι α κ έ ς. Τι νόημα έχουν τα εργασιακά και γενικά τα ανθρώπινα δικαιώματα αν δεν διέπονται από ανώτερες αξίες, ποιο το νόημα του μισθού αν δεν υπάρχει παιδεία διαχείρισής του, ποιο είναι –για τον θεό- το νόημα μιας μεταρρύθμισης όταν επαφίεται στον κοντοφθαλμισμό του υλισμού και όχι στην αιωνιότητα του ιδεών και των αξιών.
Η ζωή μας, εκ βάθρων είναι δομημένη στο κέρδος και στην ύλη, γιατί το πρόσωπο έγινε προσωπείο, γιατί ο άνθρωπος έγινε άτομο, γιατί οι αξίες ξέπεσαν σε δικαιώματα, γιατί πολύ απλά στηρίζουμε τη ζωή μας στο «εγώ» και όχι στο «εμείς». Όλοι μας φοράμε προσωπεία και αυτά που έχουν προκαλέσει το μέγιστο κακό στον νεοέλληνα ως πολιτικό ον, είναι τα κομματικά μας προσωπεία. Το προσωπείο του κομμουνισμού, του σοσιαλισμού, του φιλελευθερισμού, του δήθεν πατριωτισμού, της δήθεν οικολογικής συνείδησης, όλα κατασκευάσματα ανθρώπινων ιδεολογιών που απέτυχαν παταγωδώς
Ο Λ Ε Σ τους, για τους λόγους που προαναφέρθηκαν.
Ας μην θεωρούν οι σοσιαλιστές και οι κομμουνιστές ότι διαφέρουν πλήρως στη φιλοσοφία τους από τον καπιταλισμό. Μόνο επιφανειακή είναι η διαφορά τους, τόσο επιφανειακή και ισχυρή όμως για να ανανεώνει την υποτιθέμενη πόλωση των αντίπαλων ρευμάτων. Πόσο διαφορετικές είναι δυο ιδεολογίες που κρίνουν τον άνθρωπο με μέτρα υλιστικά. Με μέτρο την αγοραστική του δύναμη, το ποσό του πλούτου ή των αγαθών που διαχειρίζεται και απολαμβάνει. Γενίκευση ή όχι το φαινόμενο των δυο πόλων καπιταλισμού-σοσιαλισμού είναι ταυτόσημο με τις δυο πλευρές του ίδιου νομίσματος, είτε κορώνα είτε γράμματα, η αξία του νομίσματος παραμένει η ίδια.
Θα ρωτήσει κανείς εύλογα, μα οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι, δεν φέρουν τα ίδια προσωπεία; Σαφώς. Για να ακολουθήσει η ερώτηση, προβλήματα όμως γιατί αντιμετωπίζουμε μόνο εμείς; Η απάντηση είναι ότι όλες οι χώρες φέρουν εμφανώς τα αποτελέσματα αυτής της οντολογίας, όμως η ζωώδης ευημερία που επικρατεί σε χώρες όπως λ.χ. η Γερμανία, μακιγιάρει τα βαθύτερα ρήγματα, που προκαλεί αυτή η υπαρξιακή αναπηρία, όμως η ελεύθερη οικονομία είναι αμείλικτη. Ήδη η Γαλλία κλυδωνίζεται, η Δανία (ένα εκ των Σκανδιναβικών προτύπων-χωρών) επίσης, η Αγγλία το ίδιο. Ο λαός λέει «Κυριακή κοντή γιορτή», και θα είναι αναπόφευκτα κοντή και αναπόφευκτα «γιορτή» για την Γερμανία.
Και κάτι ακόμη, εμείς φέρουμε μεγαλύτερη ευθύνη από τους δυτικούς φωστήρες. Για έναν και μοναδικό λόγο. Κάποτε διδάξαμε τον λ ό γ ο ως οντολογία ύπαρξης, τη αρμονία, το πρότυπο του ανθρώπου του εσθλού. Βιώσαμε πρώτοι το σωτήριο μήνυμα της αγάπης ως κινητήριο δύναμη του σύμπαντος και κερδίσαμε το δικαίωμα να μεταφέρουμε με τη γλώσσα μας, το μήνυμα αυτό στην οικουμένη. Για αιώνες στηριχθήκαμε σε πολύ ανώτερες φιλοσοφίες, φιλοσοφίες αιώνων και όχι φιλοσοφίες δεκαετιών, αλλά τις πετάξαμε για να υιοθετήσουμε τα μορφώματα των ευρωπαίων. Φιλοσοφίες δεκαετιών που ήδη έχουν αποτύχει. Τα καλύτερα τραγούδια λένε, είναι αυτά που διαρκούν στο χρόνο, είναι αυτά που ως στόχο έχουν την α ι ω ν ι ό τ η τ α.
Προτεινόμενη λύση: Να σπάσουμε τα προσωπεία που φοράμε, ας πάψουμε να προσδιορίζουμε τον άνθρωπο από την επίπλαστη ψευτοπροσωπικότητα. Ας δείξουμε πλέον το πρόσωπό μας, αυτό το ανθρώπινο, θα μας χρειαστεί όση περισσότερη ανθρωπιά διαθέτουμε.
Τα παραπάνω επιβεβαιώνει επιγραμματικά ο Σεφέρης με το παρακάτω δίστιχο:
«Κάνω το επάγγελμα του ανθρώπου και το επάγγελμα του υπαλλήλου.
Δραματικά ασυμβίβαστα πράγματα.»
Εξ αρχής βρισκόμαστε σε έναν αέναο κύκλο ασυμβατότητας της ύπαρξής μας και των πολλαπλών ιδιοτήτων μας. Τι θα μας μεταμορφώσει, η ύπαρξη ή οι ιδιότητές μας; Το πρόσωπο ή το προσωπείο;
Eστάλη από αναγνώστη