ΑΠΩΛΕΙΑ ΕΝΟΣ ΠΟΛΥΤΙΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

 

Τ' ότι έφυγε από σένα, δεν είναι απόδειξη
Ότι πολύτιμος δεν είναι. Παραδέξου το:
Έναν πολύτιμο άνθρωπο έχεις χάσει.

Έναν πολύτιμο άνθρωπο έχεις χάσει.
Έφυγε από σένα, γιατί υπηρετούσες μια καλή υπόθεση
Κι αυτός πήγε μια τιποτένια να υπηρετήσει. Παραδέξου το, όμως:
Έναν πολύτιμο άνθρωπο έχεις χάσει.

Μέρες τώρα αυτοί οι στίχοι τριγυρίζουν ενοχλητικά στο μυαλό μου.  Δημιουργούν σκέψεις που θέλουν να γίνουν με τη σειρά τους λέξεις τοποθετημένες η μια μετά την άλλη σε χαρτί , εκφράζοντας ότι υπάρχει μέσα μου και στο μυαλό μου.  Διαβάζοντας για πρώτη φορά τυχαία σε κάποιο blog αυτούς τους στίχους αναρωτήθηκα πόσοι τέτοιοι ʽʼ πολύτιμοι άνθρωποιʼʼ  έχουν περάσει από τη δική μου ζωή και πόσο μου στοίχισε εν τέλει η απουσία τους.  Στο μέτρημα θαρρώ πώς χάθηκα.  Δεν ήξερα αν θα έπρεπε να σταθώ τόσο στην λέξη πολύτιμος όσο στη λέξη άνθρωπος. Ήταν πραγματικά ανθρώπινη η συμπεριφορά τους; Και ποιος ορίζει το ανθρώπινο και το μη ανθρώπινο; Ποιος κρίνει το τι είναι πολύτιμο και τι όχι; Και πώς θα κρίνεις άραγε τον άλλο όταν δεν σου φτάνει μια ολόκληρη ζωή για να μάθεις τον ίδιο σου τον εαυτό.  Και ποιος δεν έμεινε έκπληκτος όταν είδε ότι μπορεί να κάνει  πράγματα για τα οποία ποτέ δεν φανταζόταν ότι ήταν ικανός; Και ποιος δεν δείλιασε μπροστά σε καταστάσεις που περηφανευόταν  και πίστευε ότι θα τις φέρει άνετα εις πέρας μέχρι τη στιγμή που βρέθηκε πραγματικά αντιμέτωπος με αυτές.

Ίσως τα πράγματα να μην είναι όπως φαίνονται.  Γνώρισα ανθρώπους που εύκολα ή δύσκολα στο λεξιλόγιο τους είχαν την χρήση της λέξης ʽʼάχρηστοςʼʼ .  Αυτοί λοιπόν, δεν έχαναν ευκαιρία όταν κάτι τους πίεζε, τους ενοχλούσε ή απλά ήταν διαφορετικό από αυτούς να το απορρίψουν και να το χαρακτηρίσουν ως ʽʼ άχρηστοʼʼ , ή ακόμα χειρότερα ως το απόλυτο ʽʼτίποταʼʼ.  Πώς μπορεί κανείς να κρίνει άραγε σκέφτηκα το αν εγώ ή αυτός ή ποιος από τους δύο μας είναι ο πραγματικά άχρηστος ; Αυτό που μου φάνηκε ʽʼʼάχρηστοʼʼ ή μάλλον ανόητο ήταν αυτή η σύγκριση, αυτή η μάχη του να αποδείξω το τι είμαι και το τι είναι , το να βρω τι ορίζει την αχρηστία και τι όχι.  Πώς να μιλήσω για το απόλυτο τίποτα όταν βλέπω μαργαρίτες και παπαρούνες να φυτρώνουν στα ʽʼάχρησταʼʼ κατά πολλούς χαλίκια; Πώς να μιλήσω για ομορφιά και ασχήμια όταν βλέπω από την κάμπια να βγαίνει ένα από τα ωραιότερα πλάσματα της φύσης, η πεταλούδα;  Και τότε είναι που στο μυαλό μου ήρθε μια εικόνα από τα παλιά, από τότε που ήμουν παιδί και ζωγράφιζα με τον αδερφό μου . Θυμάμαι που κάθε φορά που τελειώναμε τη ζωγραφική ο ʽʼμικρόςʼʼ με ένα βλέμμα παραπονιάρικο γύριζε και μου έλεγε ʽʼ είναι χάλια η δική μου, θα την πετάξωʼʼ .  Πλησίαζα, κοιτούσα και έπαιρνα το κομμάτι του χαρτιού που είχε ζωγραφίσει. ʽʼ τίποτα δεν είναι άχρηστο, όλα βελτιώνονταιʼʼ έλεγα και χαμογελούσα. Έπαιρνα τα χρώματα και τα μολύβια και προσπαθούσα να βελτιώσω ότι δεν του άρεσε και να φτιάξουμε έτσι μαζί μια πολύ όμορφη ζωγραφιά. Η ζωγραφιά αυτή είχε θέση στο άλμπουμ μας και όχι στα σκουπίδια.  Και τότε τι; Αν όλα έχουν κάποια έστω και μηδαμινή ʽʼαξίαʼʼ πώς θα γίνει να τα κρατήσουμε όλα ;

Πρόσφατα , ξεφυλλίζοντας μια μέθοδο αγγλικών βρέθηκα μπροστά σε ένα μικρό κείμενο , όπως όλα τα εισαγωγικά κειμενάκια μικρής έκτασης που βρίσκονται στην αρχή της ενότητας για να εισάγουν τον μαθητή στο θέμα, όπου μιλούσε για ένα νέο είδος τέχνης που βασίζεται στην αξιοποίηση σκουπιδιών. Η λεγόμενη trush art.  Ήταν κάτι άγνωστο για εμένα που μου κίνησε ωστόσο το ενδιαφέρον για να το ψάξω παραπάνω.  Κατάλαβα ότι αυτό που για εμένα είναι ʽʼάχρηστοʼʼ μπορεί σε κάποιον άλλο να είναι χρήσιμο και το αντίστροφο.  Είδα ότι από το ʽʼτίποταʼʼ και πάλι κάτι μπορεί να προκύψει. Κάπως έτσι οι λέξεις αυτές έπαψαν να με στεναχωρούν ,να με αγχώνουν, να με φοβίζουν μήπως  τις συναντήσω στο δρόμο μου.

Η απώλεια των ανθρώπων όμως πληγώνει. Ξέρω ότι δεν πληγώνει μόνο εμένα ή εσένα αλλά όλους μας.  Ειδικά όταν αυτή είναι άδικη ή απροσδόκητη.  Ακόμα και αν ξέρεις ότι πρόκειται για άτομα που δεν θα μπορούσαν να είναι ούτως ή άλλως στην ζωή σου σε πονάει η στιγμή που τα χάνεις.  Ο Μπρεχτ χρησιμοποιώντας μια λεπτή ειρωνεία επιλέγει να χαρακτηρίσει ʽʼπολύτιμους ʽʼ κάποιους από αυτούς .  Οι λόγοι που κρατούν μακριά ορισμένους ανθρώπους ενώ φέρνουν κοντά κάποιους άλλους δεν είναι πάντα εμφανείς ή κατανοητοί. Όμως αυτό που πρέπει να προβληματίζει τον καθένα μας είναι το ποιόν των ανθρώπων αυτών.  Εάν καταφέρνει κανείς να έχει κοντά του τους πραγματικά πολύτιμους ανθρώπους, αυτούς που υπηρετούν μια  ʽʼκαλή υπόθεσηʼʼ  ή αυτούς που φεύγουν μακριά για να υπηρετήσουν μια ʽʼτιποτένιαʼʼ υπόθεση.

Η σημερινή εποχή στην οποία ζούμε είναι η εποχή όπου οι άνθρωποι μετριούνται σε ηλεκτρονικές επαφές ή μάλλον σε ηλεκτρονικούς φίλους σε ιστοσελίδες. Εκεί δυστυχώς τα πράγματα λειτουργούν με μια διαφορετική λογική σύμφωνα με την οποία ο καθένας πρέπει να εστιάζει στο ποσόν αφήνοντας στην άκρη το ποιόν.  Στο παράξενο λοιπόν κόσμο του facebook μετράει η ποσότητα των φίλων και όχι το κατά πόσο κανείς  υπηρετεί  την ʽʼκαλήʼʼ ή την ʽʼτιποτένιαʼʼ υπόθεση που αναφέρει ο Μπρεχτ.  Ένα κυνηγητό αναζήτησης φίλων ξεκινάει. Αυτός που θα έχει και τις περισσότερες επαφές θα στεφτεί ως ʽʼπολύτιμοςʼʼ. Ένα καθημερινό άγχος για το εάν σε έσβησαν ή όχι , εάν αυξήθηκαν ή μειώθηκαν, εάν οι άλλοι έχουν περισσότερους ή λιγότερους.

Η χαμένη σου κοινωνικότητα βρίσκεται σε μια οθόνη, σε ένα παράθυρο ηλεκτρονικής συνομιλίας.  Το διαδίκτυο σου χαρίζει όχι μόνο 5 λεπτά δημοσιότητας αλλά ολόκληρες ώρες και ημέρες. Γίνεσαι ʽʼκάποιοςʼʼ μέσα σε ʽʼκάποιουςʼʼ.  Αυτό αρκεί όμως για να αποκτήσεις μια ταυτότητα ως άνθρωπος;

Οι μέρες που περνάμε είναι δύσκολες,  όχι γιατί κανείς δεν έχει τα λεφτά που θα ήθελε να έχει ώστε να αποκτήσει όσα επιθυμεί, αλλά για έναν άλλο λόγο. Το ʽʼσυγνώμηʼʼ , το ʽʼευχαριστώʼʼ και το ʽʼσυγχαρητήριαʼʼ έχουν χαθεί από την καθημερινότητα  πολλών ή ακούγονται με ψεύτικη χροιά. Το αληθινό έχει δώσει τη θέση του στο ψεύτικο.  Μένουν λέξεις που υπηρετούν σκοπούς, συμφέροντα, λέξεις που λέμε γιατί πρέπει απλά να τις πούμε, γιατί έτσι θα ξεφορτωθούμε από πάνω μας ανθρώπους και υποχρεώσεις που μας βαραίνουν. Βάζουμε τον εαυτό μας πάνω από τους άλλους , θεωρούμαστε ανώτεροι. Αλαζονεία ; Εγωισμός;  Άγχος για την πρωτιά και την ανάδειξη;  Προσωπικότητες χτισμένες σε αποφθέγματα άλλων, σε αρεστά γνωστά κομμάτια μουσικής , σε ʽʼ likeʼʼ φίλων , σε αριθμούς . Πολύτιμοι άνθρωποι .

______

Μαρία Ξυπολοπούλου