Πέμπτη 28 Σεπτεμβρίου 2017

Ευρωπαϊκή Ημέρα Γλωσσών: μητέρα όλων η Ελληνική

Greetings

Με αφορμή την ανάγκη ευαισθητοποίησης του παγκόσμιου πληθυσμού έναντι στην πολυγλωσσία, καθιερώθηκε η σημερινή ημέρα ως γιορτή της γλώσσας, το ισχυρότερο όπλο που έχει το ανθρώπινο ον από τους πρώτους χρόνους της ύπαρξής του.

Με πρωτοβουλία του Συμβουλίου της Ευρώπης και την στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης δαπανώνται, ετησίως, περίπου 30 εκατομμύρια ευρώ  για την προώθηση της γλωσσικής ποικιλίας μέσα από δεκάδες προγράμματα. Παράλληλα, υπολογίζεται πως στην Ευρώπη μόνο, υπάρχουν 225 ιθαγενείς γλώσσες, ποσοστό που αντιστοιχεί μόλις στο 3% των γλωσσών παγκοσμίως!
Προσπαθώντας να τιμήσουμε την ημέρα αυτή, το freeminds.gr θα επιδιώξει μία ιστορική αναδρομή στην πορεία της μητέρας όλων των γλωσσών… την ελληνική.

Η ιστορία πίσω από το πρώτο αλφάβητο ξεκινά το 2000 π.Χ. Τότε χρονολογούνται τα ευρήματα του Άρθουρ Έβανς στην Κρήτη, ο οποίος έφερε στο φως την ιστορία της Μινωικής Γραφής και διέκρινε τρεις φάσεις σε αυτήν, από το 2000 π.Χ έως το 1650 π.Χ. Πρόκειται για την πρώτη γραφή που εντοπίζεται στον ελλαδικό χώρο και είναι η μινωική ιερογλυφική γραφή που τοποθετείτε στην προϊστορική περίοδο, στα μέσα της εποχής του Χαλκού. Εξέλιξη των μινωικών ιερογλυφικών θεωρείται η Γραμμική Α’ καθώς φαίνεται να χρησιμοποιεί συλλαβογράμματα. Και οι δύο αυτές γραφές δεν έχουν αποκρυπτογραφηθεί πλήρως, αλλά φαίνεται να αποτελούν τις πρωτοελληνικές γλώσσες που μιλούσαν όλοι οι κάτοικοι του Αιγαίου.
grammikiA.freeminds.gr
Εν συνεχεία, η Γραμμική Α΄ θεωρείται πρόγονος της Γραμμικής Β’ που δεν είναι άλλη από την Μυκηναϊκή. Ένα ολοκληρωμένο συλλαβικό σύστημα που αποτελεί την πρωιμότερη και πιο αρχαϊκή φάση της ελληνικής γλώσσας και έχει μελετηθεί όσο καμία άλλη από εκατοντάδες επιστήμονες.
Όπως γίνεται κατανοητό λοιπόν, η Ελληνική γλώσσα είναι η μοναδική παγκοσμίως που ομιλείται και γράφεται συνεχώς επί 4 χιλιάδες τουλάχιστον συναπτά έτη αφού η Γραμμική Β’ είναι γνήσιος πρόγονος της Αρχαίας Ελληνικής. Κάτι που αποδείχτηκε αργά ή γρήγορα από τον Άγγλο αρχιτέκτονα Μάικλ Βέντρις ο οποίος αποκρυπτογράφησε βάση κάποιων ευρημάτων την γραφή αυτή και απέδειξε την Ελληνικότητά της. Μέχρι τότε φυσικά, όλοι αγνοούσαν ακόμα και το ενδεχόμενο να ήταν Ελληνική.
phaistos-grammikiA.freeminds.gr

Οι κύριες φάσεις της εξελικτικής πορείας της αρχαίας ελληνικής γλώσσας είναι πέντε:
  • Αρχαϊκή γλώσσα των μυκηναϊκών χρόνων, που οι αρχαιολόγοι ονομάζουν Γραμμική Β’
  • Αρχαία ελληνική γλώσσα με την αλφαβητική γραφή και τις διαλέκτους της
  • Ελληνιστική Κοινή των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων
  • Μεσαιωνική γλώσσα του βυζαντινού ελληνισμού, κομβικό σημείο μετουσίωσης της ελληνικής κατά τον 15ο αιώνα.
Για το πότε ακριβώς, σε ποιο μέρος και με ποιον τρόπο δημιουργείται το ελληνικό αλφάβητο υπάρχουν πολλές απόψεις. Κατά την επικρατέστερη γνώμη, πρότυπο υπήρξε το φοινικικό αλφάβητο, στο οποίο πρόσθεσαν τα φωνήεντα και το οποίο πρέπει να γνώρισαν οι Έλληνες, καθώς ταξίδευαν στα τέλη του 9ου π.Χ. αιώνα στην ανατολική Μεσόγειο. Με αυτό τον τρόπο ξεκίνησαν όλες οι πόλεις-κράτη να χρησιμοποιούν η καθεμιά το δικό της αλφάβητο με κατά τόπους ιδιομορφίες.
Greek_alphabet.freeminds.gr
Τα αρχαία με τα Νέα Ελληνικά προπαντός έχουν διαφορές και ίσως αντιμετωπίζονται σαν δυο διαφορετικές γλώσσες μεταξύ τους, αλλά μία τέτοια δήλωση θα ήταν αναληθής και επιπόλαια. Σε αυτές τις λανθασμένες, ωστόσο, απόψεις έχει συμβάλει στο έπακρο η διάδοση των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και η μεταρρύθμιση του 1976 που κατάργησε τα αρχαία Ελληνικά και καθιέρωσε τη Δημοτική με το μονοτονικό της σύστημα, που σήμερα κατάντησε ατονικό…
Ο μεγάλος γνώστης του είδους Αδαμάντιος Κοραής είχε πει: «Όποιος χωρίς την γνώση της Αρχαίας επιχειρεί να μελετήσει και να ερμηνεύσει την Νέαν, ή απατάται ή απατά».
Αντίστοιχα, ο Οδυσσέας Ελύτης «Εγώ δεν ξέρω να υπάρχει παρά μία γλώσσα, η ενιαία Ελληνική γλώσσα. Επικοινωνούμε κάθε στιγμή μιλώντας με τις ρίζες που βρίσκονται εκεί. Στα Αρχαία».
Όσο και να θέλουν να διαχωριστούν οι δύο μεγάλες γενιές της ελληνικής γλώσσας, παραμένουν ελληνικές. Και είναι οι ρίζες κάθε άλλης γλώσσας που υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρξει στον κόσμο αυτό.
Παρ’ ότι πέρασαν χιλιάδες χρόνια, όλες οι Ομηρικές λέξεις έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα και μπορεί να μην διατηρήθηκαν ατόφιες, άλλα έχουν μείνει στην γλώσσα μας μέσω των παραγώγων τους.
Η λέξη “ύδωρ” αντικαταστάθηκε από την λέξη “νερό” αλλά τα παράγωγα “υδροφόρα, υδραγωγείο και αφυδάτωση” χρησιμοποιούνται στην νεοελληνική. Ομοίως με το “αυδή” που σημαίνει φωνή, έχει καταργηθεί αλλά παρ’ όλα αυτά χρησιμοποιούμε τις λέξεις “άναυδος” και ”απηύδησα“. Παραδείγματα υπάρχουν χιλιάδες αφού μας έχει “χαριστεί” μία εξαιρετικά πλούσια γλώσσα, απίστευτων δυνατοτήτων και ικανή να δημιουργεί σύνθετες λέξεις με πολλαπλές χρήσεις, πολλαπλασιάζοντας το λεξιλόγιο μας.
greeklanguage.freeminds.gr
Η ελληνική γλώσσα χαρακτηρίζεται από Σοφία, χάρη στην “σημειολογικό” της χαρακτήρα, που σημαίνει πως υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία ανάμεσα στην λέξη και στο εννοιολογικό της περιεχόμενο. Αλλά και Μουσικότητα. Η φωνή κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν ”αυδή”. Η λέξη αυτή δεν είναι τυχαία αφού προέρχεται από το ρήμα «άδω» που σημαίνει τραγουδώ. οι Αρχαίοι Έλληνες δεν χρησιμοποιούσαν ξεχωριστά σύμβολα για νότες, χρησιμοποιούσαν τα ίδια τα γράμματα του αλφαβήτου. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η ίδια η ομιλία τους να είναι μελωδική κάτι που αποδεικνύεται και από τους Ρωμαίους που όταν πρώτο άκουσαν στην Ρώμη Έλληνες ρήτορες, συνέρρεαν να θαυμάσουν, ακόμη και όσοι δεν γνώριζαν Ελληνικά, τους ανθρώπους που ”ελάλουν ώς αηδόνες”. Για τον ίδιο λόγο η ελληνική γλώσσα επιβλήθηκε και τόσο αβίαστα στην λατινική η οποία διατηρεί μέχρι σήμερα τον μελωδικό της χαρακτήρα. Δυστυχώς τα ελληνικά κάπου μέσα στα χρόνια της τουρκοκρατίας έχασαν αυτό το χαρακτηριστικό. 

Κλείνοντας, τα σημερινά δεδομένα τοποθετούν την Ελληνική γλώσσα πρώτη μαζί με την Κινέζικη, ως οι μοναδικές με συνεχή ζώσα παρουσία από τους ίδιους λαούς και στον ίδιο χώρο εδώ και 4 χιλιάδες έτη. Δυστυχώς στην πορεία, ο νέος ελληνικός κόσμος με τα ξενόφερτα πρότυπά του ουδεμία θέληση έχει να προβάλει μήτε να διατηρήσει την αξία αυτής τη γλώσσας αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπήρξε η σπουδαιότερη μορφή γραφής που επηρέασε κάθε λαό του πλανήτη μας, άσχετα από το γεγονός πως, ούτε το ένα τρίτο του πληθυσμού μας, δεν γνωρίζει καν τι σημαίνει να ομιλείς την ελληνική αυτή γλώσσα σε όλη την έκτασή της…

Δεν υπάρχουν σχόλια: